آسیب رباطهای (لیگامانهای) زانو

آسیب دیدن هر یک از رباطهای (لیگامانهای) اصلی زانو ؛ ACL، PCL ، LCL و MCL  می تواند منجر به درد، کاهش توانائی و حتی اتمام ورزش حرفه ای شود.

صدمات وارده به رباطهای (لیگامانهای) زانو برای وزشکاران حرفه ای و آماتور ترسناک هستند. این آسیبها می توانند دردناک و تضعیف کننده باشند. این آسیبها می توانند سبک زندگی را برای همیشه تغییر دهند. البته خبر خوب در اینباره این است که گرچه صدمات وارده به رباطهای زانو ممکن است به خاتمه ورزش حرفه ای یک ورزشکار بینجامد ولی به محض خاتمه دادن به اینگونه فعالیتها، درمان این صدمات موفقیت آمیزتر خواهد بود.

لیگامانها یا رباطها، نوارهای بافتی محکمی هستند که استخوانها را در بدن به یکدیگر وصل می کنند. دو لیگامان یا رباط مهم در زانو عبارتند از رباط صلیبی قدامی (پیشین) (anterior cruciate ligament-ACL) و رباط صلیبی خلفی (پسین) (posterior cruciate ligament-PCL) که این رباطها (لیگامانها) استخوان ران (femur) را به درشت نی یا تیبیا (tibia) یکی از استخوانهای ساق پا وصل می کنند.  استرس و فشار زیاد رو ی هر کدام از این رباطها (لیگامانها) می تواند منجر به کشیدگی زیاده از حد حتی پاره گی آنها گردد.

آسیب ACL و دیگر آسیبهای رباطها می تواند بنا به دلایل زیر ایجاد شود:

• چرخش زانو در یک پای ثابت و ایستاده
• ضربه به زانو
• کشش زیاده از حد زانو
• پریدن(جهیدن) و فرود آمدن روی زانوی خمیده
• ایستادن به طور ناگهانی در حین دویدن
• به صورت ناگهانی وزن را از یک پا به پای دیگر انتقال دادن

این آسیبها در بین بازیکنان فوتبال، بسکتبال، اسکی، ژیمناستیک و دیگر ورزشکاران شایع است.

چهار رباط (لیگامان) در زانو مستعد و در معرض صدمه هستند:

• رباط صلیبی (متقاطع) قدامی (جلویی) یا لیگامان کراشیت آنتریور (Anterior Cruciate Ligament-ACL) : یکی از دو رباط اصلی در زانو است. این رباط استخوان ران را به استخوان درشت نی یا استخوان شین(shin bone) متصل می کند.  آسیبهای وارده به ACL علت شایع ناتوانی زانو است. در آمریکا هر ساله 95 هزار نفر دچار این نوع آسیب می شوند. ACL در میان زنان نسبت به مردان شایع تر است.
• رباط صلیبی (متقاطع) خلفی (پشتی) یا لیگامان کراشیت پاستریور(Posterior Cruciate Ligament-PCL ):  دومین رباط (لیگامان) مهم در زانو است که استخوان ران را به استخوان درشت نی (shin bone) متصل می کند.
• رباط جانبی خارجی یا لیگامان کلترال لاترال(Lateral Collateral Ligament-LCL) : استخوان ران را به نازک نی یا فیبولا (fibula) وصل می کند. نازک نی (فیبولا) استخوان کوچکتر ساق پا در قسمت جانبی و خارجی زانو است.
• رباط جانبی داخلی یا لیگامان کلترال مدیال (Medial Collateral Ligament-MCL) نیز استخوان ران را به استخوان درشت نی (شین) در قسمت میانی یا داخلی زانو وصل می کند.

درد ناشی از آسیب به رباط (لیگامان) زانو چگونه است؟

آسیبهای وارده به رباطها (لیگامانها) در بعضی از موارد به راحتی تشخیص داده نمی شوند. علائم صدمه و آسیب به رباطهای  زانو (لیگامانهای زانو) عبارتند از :

• دردی که غالباً ناگهانی و شدید است
• پارگی و ترکیدن همراه با صدای بلد در حین آسیب
• تورم
• یک احساس آزادی و شلی در مفصل
• عدم توانایی در گذاشتن وزن روی نقطه دردناک بدون احساس درد

اگر آسیبهای وارده به رباطها (لیگامانها) به موقع درمان نشوند ممکن است آسیبهای وارده به رباط ACL و دیگر رباطها، ماهها و سالها بطول انجامند. این آسیبها می توانند سبب بیرون دادن زانو در حین  چرخیدن یا پیچیدن شوند.

در تشخیص آسیبهای وارده به رباطهای زانو (لیگامانهای زانو) پزشک معاینه کاملی از زانو و پا انجام می دهد. اگر زانو بوسیله خون متورم شده است پزشک معمولاً از یک سوزن برای خارج کردن خون استفاده می کند. ممکن است در تشخیص این نوع آسیبها لازم باشد از محل آسیب عکسبرداری اشعه ایکس، ام آر آی یا دیگر آزمایشات انجام شود.

درمان صدمات و آسیبهای وارده به رباطهای (لیگامانهای) زانو چیست؟

خوشبختانه آسیبهای ملایم و خفیف رباطهای (لیگامانهای) زانو ممکن است به خودی خود در طی زمان درمان شوند.  موارد زیر را در درمان مدنظر داشته باشید:

• زانو را در حالت استراحت بگذارید. از گذاشتن وزن زیاد روی زانو خودداری نمائید. ممکن است برای یک مدت نیاز به استفاده از عصای زیر بغل داشته باشید.
• از یخ به منظور کاهش درد و تورم زانو استفاده کنید. به مدت 20 تا 30 دقیقه و هر 3 تا 4 ساعت یکبار در طی دو تا سه روز یا تا زمانی که درد و تورم برطرف شود، این کار را تکرار کنید.
• زانو را کمپرس کنید. از بانداژ (زانوبند ) یا استرپ (strap) برای کنترل تورم استفاده کنید.
• در حین نشستن یا دراز کشیدن یک بالشت را زیر زانو قرار دهید.
• از بریس (brace) زانو برای ثابت نگه داشتن زانو و حفاظت از آن در مقابل صدمات بیشتر استفاده کنید.
• از مسکنهای ضد التهابی استفاده کنید. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) همانند ادویل (Advil)، آلیو (Aleve)، یا مترین (Motrin) در کاهش درد و تورم کمک می کنند. به هر حال این داروها اثرات جانبی دارند و باید تنها به صورت موقتی استفاده شوند مگر اینکه نظر پزشک معالج خلاف این باشد.
• اگر پزشک معالج انجام حرکات کششی و تقویتی را توصیه کرد حتماً تمرینات را انجام دهید. تمرینات کششی و تقویتی می توانند در کاهش استرس و فشار وارده به زانو در صورتیکه در حالت بدون درد و درست انجام شوند کمک نمایند. از پزشک معالج درخواست نمائید که یک فیزیوتراپ را به منظور کمک گرفتن در انجام حرکات پیشنهاد دهند.

خوشبختانه، بسیاری از پارگیهای رباط (لیگامان) کلترال (جانبی) نیازی به عمل جراحی ندارند.  با این وجود عمل جراحی برای بعضی از پارگیهای این نوع رباطها همچنین نگرانیهای ثانویه ناشی از پارگی این نوع رباطها،  ممکن است مفید باشد.

متاسفانه رباطهای (لیگامانهای) صلیبی، ACL و PCL نمی توانند مرمت و اصلاح شوند. به محض اینکه این رباطها کاملاً پاره شوند یا بیش از حد کشیده شوند دیگر قابل درست شدن نیستند و تنها علاج آنها بازسازی از طریق عمل جراحی است. در طی این عمل جراحی تاندونها از قسمتهایی ساق پا یا یک جسد برای جایگزینی رباط پاره شده استفاده می شود.

چه وقت پس از آسیب به رباط (لیگامان) زانو احساس بهتری خواهید داشت؟

دوره ترمیم و بهبودی به شدت آسیب وارده به رباط (لیگامان) زانو وابسته است. همچنین سرعت درمان در افراد مختلف متفاوت است. در بعضی موارد، فیزیوتراپی می تواند پس از عمل جراحی در کاهش عوارض و سرعت بخشیدن به روند ترمیم و بهبودی کمک کننده باشد.

در حین بهبودی در صورت موافقت تیم درمانی شما، می توانید به انجام  فعالیتهایی که به زانو آسیب نمی زنند مبادرت نمائید.  به عنوان مثال دوندگان می توانند شنا کنند.

هر فعالیتی که انجام می دهید در انجام آن عجله به خرج ندهید. هرگز به سطح فعالیت سابق، قبل از آسیب به رباط (لیگامان) برنگردید مگر اینکه:

• بتوانید زانو یتان را بدون درد بطور کامل خم کنید و به حالت مستقیم درآورید.
• هیچگونه دردی در حین راه رفتن، آهسته دویدن، با سرعت دویدن و پریدن و جهیدن احساس نمی کنید.
• هیچگونه تورمی در ناحیه زانو دیده نمی شود.
• زانوی آسیب دیده به اندازه زانوی سالم، قوی است.

توجه داشته باشید درصورتیکه قبل از درمان کامل زانوی آسیب دیده از آن استفاده کنید ممکن است دچار آسیب دائمی به زانو شوید.

نگارنده: زری هاشمی

منبع: WebMD

لینک منبع:http://www.webmd.com/fitness-exercise/guide/knee-ligament-injuries#1