شکستگی های استخوان جزء عارضه های شایع هستند. هنگامیکه نیرویی بیش از حد قابل تحمل توسط استخوانها به آنها وارد شود، شکستگی رخ می دهد.
خطر شکستگی های استخوان، تا حدی به سن بستگی دارد. شکستگی استخوان در کودکان بیشتر از بزرگسالان دیده می شود، با این حال شکستگی ها در بزرگسالان بغرنج تر از شکستگیهای دوران کودکی است. با بالا رفتن سن، استخوانها تردتر و شکننده تر می شوند و در صورت زمین خوردن احتمال شکستگی بیشتر از دوران جوانی است.
شکستگی های استخوان انواع مختلفی دارد؛ ولی مهمترین آنها عبارتند از شکستگیهای همراه با جابه جا شدگی، شکستگیهای بدون جا به جا شدگی، شکستگیهای باز و شکستگیهای بسته. شکستگیهای همراه با جابه جا شدگی یا بدون جابه جا شدگی با نحوه شکستگی استخوان مرتبط است.
در شکستگیهای همراه با جا به جا شدگی، استخوان به دو یا چند قسمت تقسیم شده و این قسمتها حرکت می کنند به نحوی که انتهای دو قسمت شکسته شده در یک راستا نیستند. اگر استخوان به چندین قسمت شکسته شود، این نوع شکستگی؛ شکستگی خرد شده نامیده می شود. در شکستگی بدون جا به جایی، دو قسمت شکسته شده در یک امتداد باقی می مانند.
در شکستگی بسته، استخوان می شکند ولی هیچگونه زخم یا اثر و صدمه ای به پوست وارد نمی شود. در شکستگی باز، استخوان از داخل پوست بیرون می زند، ممکن است این استخوانهای شکسته دوباره به زیر پوست برگشته و قابل رویت نباشند. برخلاف شکستگی بسته، خطر عفونت عمیق استخوان در شکستگی باز وجود دارد.
برخی انواع شکستگیها عبارتند از :
- شکستگی گرین استیک (greenstick) یا ترکه سبز: این نوع شکستگی یک شکستگی ناقص است که در آن استخوان خم می شود. این شکستگی غالباً در کودکان رخ می دهد (دلیل نامگذاری به دلیل این است که شکستگی شبیه شکستگی ناقص یک ترکه سبز است که یکطرف شکسته و طرف دیگر خم شده است).
- شکستگی عرضی یا متقاطع (transverse fracture): در این نوع شکستگی قسمت شکسته شده استخوان در زاویه نود درجه با استای استخوان قرار می گیرد.
- شکستگی مایل (oblique fracture): شکستگی یک فرم خمیده یا شیبدار دارد.
- شکستگی خرد شده (comminuted fracture): استنخوان به چندین تکه شکسته می شود.
- شکستگی باکل یا توروس (torus fracture or buckle fracture): به عنوان شکستگی تحت فشار (impacted fracture) نیز شناخته می شود، انتهای استخوانها در داخل هم فشرده می شوند. این نوع شکستگی عموماً در شکستگیهای بازوی کودکان دیده می شود.
- شکستگی پاتولوژیک یا مرضی (pathologic fracture): شکستگی که در اثر تضعیف استخوانها به واسطه یک بیماری رخ می دهد.
- شکستگی تنشی (stress fracture): یک شکستگی ریز، شکستگی مویی (hairline crack) در استخوان است.
شدت شکستگی بستگی به محل و آسیب ناشی از آن به استخوان و بافتهای مجاور دارد. شکستگیهای جدی اگر سریعاً درمان نشوند می توانند عوارض خطرناکی به بار بیاورند. این عوارض ممکن است آسیب به رگهای خونی یا اعصاب و عفونت استخوان (استئومیلیتیس-osteomyelitis ) یا عفونت بافتهای مجاور گردد. زمان بهبودی با توجه به سن، سطح سلامتی بیمار و نوع شکستگی دارد. یک شکستگی جزئی در دوران کودکی می تواند در طی چند هفته بهبود یابد درحالیکه بهبودی یک شکستگی جدی در بزرگسالی ممکن است ماها بطول انجامد.
علائم شکستگی های استخوان چیست؟
نشانه ها و علائم یک استخوان شکسته عبارتند از:
- تورم و کبودی روی یک استخوان
- تغییر شکل بازو یا ساق پا
- درد در ناحیه صدمه دیده، که این درد در اثر حرکت یا اعمال فشار بدتر می شود.
- عدم عمل کردن ناحیه آسیب دیده
- در شکستگی باز، استخوان از پوست بیرون می زند
شکستگیها معمولاً در اثر زمین خوردن، ضربه یا حوادث دیگر و صدمات آسیب زا (تروما) بوجود می آیند.
شکستگیهای پاتولوژیک یا مرضی در اثر بیماریهایی نظیر سرطان که باعث تضعیف استخوان می شوند بوجود می آیند و رخ دادن آنها معمولاً همراه با حوادث (تروما) آسیب زا نیست. استئوپروز یا پوکی استخوان که یک اختلال استخوانی است با بالا رفتن سن سبب نازک شدن و از دست رفتن قدرت استخوان می شود. این عارضه سبب 1.5 میلیون شکستگی به ویژه در مفصل ران، مچ دست و ستون فقرات می شود.
تشخیص و درمان شکستگی های استخوان
چگونه از شکستگی استخوان مطمئن شویم؟
معمولاً پزشکان بسیاری از شکستگی های استخوان را با معاینه و بررسی ناحیه آسیب دیده و همچنین عکسبرداری اشعه ایکس تشخیص می دهند. گاهی اوقات عکسبرداری اشعه ایکس، شکستگی را نشان نمی دهد؛ این امر به ویژه در بعضی شکستگیهای مچ دست، شکستگیهای مفصل ران (بویژه در افراد سالخورده) شایع است. در این موارد ممکن است پزشک از عکسبرداری توموگرافی کامپیوتری، ام آر آی یا یک اسکن استخوانی استفاده کند.
در برخی موارد با عکسبرداری اشعه ایکس معمولی و احتمال وجود شکستگی در مچ دست، پزشک ممکن است استفاده از یک اسپلینت (splint) برای ثابت کردن ناحیه آسیب دیده را توصیه نماید و سپس بعد از 10 تا 14 روز دوباره از محل آسیب دیده عکسبرداری کند.
گاهی اوقات، حتی پس از تشخیص شکستگی؛ ممکن است آزمایشات تشخیصی دیگر همانند سی تی اسکن، ام آر آی، آنژیوگرام و یک عکسبرداری اشعه ایکس ویژه از رگهای خونی برای بررسی احتمال آسیب دیدگی بافتهای اطراف استخوان انجام شود.
اگر پزشک احتمال وجود شکستگی در جمجمه را بدهد احتمالاً به جای عکسبرداری اشعه ایکس مستقیماً سی تی اسکن درخواست می دهد که به این ترتیب نه تنها شکستگی بلکه هرگونه آسیبهای مهم دیگر در داخل جمجمه، همانند خونریزی اطراف مغز را تشخیص می دهد.
درمانهای شکستگی های استخوان چیست؟
شکستگی های استخوان غالباً نیاز به درمان و رسیدگی سریع در بیمارستان دارد. یکی از شکستگیهای جزئی که نیاز به درمان و رسیدگی فوری ندارد شکستگی نوک یکی از انگشتان پا است. ولی در صورتیکه احتمال شکستگی در پشت، مفصل ران یا گردن را می دهید به هیچ عنوان شخص آسیب دیده را حرکت ندهید ولی سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
در دیگر موارد ممکن است شخص صدمه دیده را خودتان به اورژانس انتقال دهید. قبل از انتقال، محل آسیب دیده را حمایت کنید تا صدمه بیشتری نبیند. در شکستگی استخوان بازو یا ساق پا برای جلوگیری از حرکت ناحیه آسیب دیده، می توانید از یک اسپلینت در اطراف ناحیه آسیب دیده استفاده کنید. برای پیچیدن و محکم کردن اسپلینت می توانید از باند پاسمان (گاز پاسمان) استفاده کنید. اگر شکستگی همراه با خونریزی است قبل از استفاده از اسپلینت می توانید با اعمال فشار جلوی خونریزی را بگیریدف سپس ناحیه شکسته را بالا ببرید.
به منظور درمان و جوش خوردن استخوانهای شکسته، این استخوانها باید در مکان درست خودشان قرار داده شوند. جا انداختن استخوان در جای درست، به عنوان ریداکشن (reduction)، شناخته می شود و در صورتیکه این امر نیازی به عمل جراحی نواشته باشد به آن ریداکشن بسته (closed reduction) می گویند. بسیاری از شکستگیها در کودکان با ریداکشن بسته، قرار دادن استخوان در جای اصلی خود بدون نیاز به عمل جراحی، درمان می شوند. در برخی موارد، وسایلی همانند پینها، پلاکها، پیچها و میله ها یا چسپ برای نگه داشتن استخوان در جای خودش استفاده می شود. همچنین برای جلوگیری از عفونت شکستگیهای باز، این شکستگیها باید بطور کامل تمیز شوند.
بعد از قرار دادن استخوان در جای خودش، بسیاری از شکستگیها با استفاده از گچ، اسپلینت یا گاهی اوقات کشش به منظور کاهش درد و کمک به درمان ثابت می شوند. در بسیاری از موارد، درمان به استفاده از مسکنها برای کاهش درد محدود می شود. در شکستگیهای باز، از آنتی بیوتیکها برای جلوگیری از عفونت استفاده می شود. توان بخشی در اولین فرصت ممکن حتی با وجود گچ استخوان، شروع می شود. توان بخشی به ارتقاء گردش خون، درمان، حفظ تون عضلانی کمک می کند همچنین در جلوگیری از لخته شدن خون، سفتی و گرفتگی نیز کمک می کند.
بعد از برداشته شدن گچ یا اسپلینت، ناحیه اطراف شکستگی معمولاً به مدت چند هفته دچار گرفتگی و سفتی همراه با تورم می شود. در کودکان ممکن است گچ گرفتگی سبب تحریک فولیکولهای موهای روی بازوها و پاها و افزایش این موها گردد. شکستگی پا ممکن است همراه با لنگیدن باشد. این علائم عموماً در طی چندین هفته برطرف می شوند.
به محض برداشته شدن اسپلینت یا گچ، ناحیه آسیب دیده به تدریج باید مورد استفاده قرار گیرد. ممکن است بازگشت قدرت استخوان به چهار تا شش هفته دیگر زمان نیاز داشته باشد. از پزشکتان با توجه شکستگی و سطح کلی سلامتیتان، در زمینه اینکه چه نوع فعالیتها و با چه شدتی برای شما بی خطر است سوال بفرمائید. تمرین های ورزشی در آب و استخرهای شنا روش بسیار خوبی در توان بخشی استخوانها است.
چگونه می توان از شکستگی های استخوان پیشگیری کرد؟
- همواره در هنگام رانندگی از کمربند ایمنی استفاده کنید.
- همواره در فعالیتهای تفریحی همانند دوچرخه سواری،اسنوبرد یا ورزشهایی با احتمال ضربه خوردن، از وسایل ایمنی مناسب استفاده کنید (کلاه ایمنی و دیگر پدها و پوششهای محافظتی).
- از گذاشتن وسایلی که ممکن است سبب لیز خوردن و زمین خورد شما می شوند در راهروها و پله ها؛ خودداری کنید.
- اگر دچار استئوپروز (پوکی استخوان) هستید حتماً روزانه به ورزش و تمرینات ورزشی بپردازید. این امر به بهبود قدرت و تعادل شما کمک کرده و ممکن است از زمین خوردن شما جلوگیری کند. همچنین درباره استفاده از مکملهای کلسیم با پزشک مشورت کنید.
- همیشه در استفاده از نردبان دقت کنید.
نگارنده: زری هاشمی
منبع: WebMD
لینک منبع: http://www.webmd.com/a-to-z-guides/understanding-fractures-treatment
