بیماری سارکویدوسیس (sarcoidosis)
بیماری سارکویدوسیس چیست، چه علایمی دارد؟ دلایل ایجاد بیماری و راههای درمان کدامند؟
بیماری سارکویدوسیس نوعی تورم اندام ها و بافت های بدن است. علت آن چندان شناخته شده نیست. به نظر می آید نوعی واکنش غیرعادی سیستم ایمنی بدن برای درمان خودایمن بیماری های
بدن منجر به یک بیماری دیگر به نام سارکویدوسیس می شود. مصداق این حالت از چاله در چاه افتادن است. درباره چگونگی سرایت آن تحقیقات در حال انجام است.
سیستم امنی بدن در حالت عادی ازبدن در برابر مواد خارجی یا مضر دفاع می کند. برای مثال، نیروهای سلول های خاصی را برای دفاع از اندام های در معرض خطر می فرستد.
این سلول ها مواد شیمیایی آزاد کرده و سلول های دیگر را برای جداسازی مواد مضر استخدام می کنند. تورم در همین مرحله جداسازی مواد مضر از اندام ها و بافت ها اتفاق می افتد. زمانی که ماده خارجی رانده شد، سلول ها و تورم نیز دور می شوند.
در بیماری سارکویدوسیس، تورم باقی می ماند. در عوض، برخی از سلول های ایمنی خوشه بندی می شوند تا توده های برجسته ای در اندام های مختلف بدن شکل گیرند. این توده ها گرانولوماس (granulomas) نام دارند.
مروری بر بیماری سارکویدوسیس
بیماری سارکویدوسیس می تواند بر هر اندام بدن اثر بگذارد. به نظر می آید سارکویدوسیس بر برخی اندام های خاص بیشتر تاثیر بگذارد. بیماری سارکویدوسیس بیشتر از ریه ها، پوست یا گره های لنفی (به ویژه گره های لنفی قفسه سینه) شروع می شود.
همچنین، بیماری سارکویدوسیس اغلب بر چشم ها و کبد اثر می گذارد. در موارد نادری نیز کارکرد قلب و مغز را نیز مختل می کند.
اگر توده های برجسته گرایولوماس به تعداد زیاد در یک اندام تشکیل شوند، کارکرد آن اندام مختل می شود. علایمی در این صورت ظاهر می شوند. علایم و نشانه ها به نوع اندامی که بیمار شده بستگی دارند. بسیاری از بیماران سارکویدوسیس یا هیچ علایمی در بدنشان ظاهر نمی شود و یا علایم خفیفی دارند.
سندرم لوفگرن (Lofgren syndrome) مجموعه ای از علایم و نشانه هاست که در بیماران سارکویدوسیس ظاهر می شوند. علایم سندرم لوفگرن ممکن است تب، بزرگ شدن گره های لنفی، آرتروز (معمولا در قوزک پا) و یا اریتمانودوسوم (erythema nodosum) باشد.
بیماری اریتما نودوسوم (Erythma nodosum) نوعی برآمدگی قرمز یا قرم-بنفش روی قوزک و ساق پاهاست. این قرمزی گرم و به لمس حساس است.
درمان بیماری سارکویدوسیس
درمان بیماری سارکویدوسیس بستگی با این دارد که کدام اندام ها بیمار شده باشند. پزشک ممکن است درمان موضعی یا دارو تجویز کند. همه افراد مبتلا به سارکویدوسیس به درمان نیاز ندارند.
سول: راه درمان بیماری سارکویدوسیس چیست؟
جواب: رژیم غذایی سالم و مصرف میوه و سبزیجات تازه، نوشیدن مایعات به طور مرتب، خواب کافی حداقل بین 6 تا 8 ساعت در شب، ورزش منظم و تعادل وزن، ترک سیگار. داروی زبانیِ کورتیکواستروید prednisone، خستگی و سرفه مداوم با همین دارو بهبود می آید. باید حتما با پزشک راجعه به عوارض و تداخلات دارویی استروئیدها صحبت کنید. داروهایی مانند methotrexate(Otrexup, Rheumatrex), hydroxychloroquine (Plaquenil) نیز تجویز می شوند.
نگرش ها درباره بیماری سارکویدوسیس
نظرات درباره بیماری سارکویدوسیس متفاوت است. بعضی بیماران بدون هیچ عارضه بلندمدتی بهبود می یابند. اما نیمی از افراد سه سال پس از اتمام بیماری دوباره آن را تجربه می کنند. این بیماری مدتی در بدن غیرفعال است. به بازگشت بیماری سارکویدوسیس remission می گویند. دو سوم بیماران پس از ده سال بازگشت علایم بیماری را تجربه می کنند. پدیده remission معمولا برای بیماران مبتلا به سندرم لوفگرن اتفاق می افتد. کمتر از 5 درصد از بیماران یک سال یا بیش از یک سال بعد بازگشت علایم سارکویدوسیس را تجربه می کنند.
یک سوم از بیماران سارکویدوسیس به آسیب های اندام مبتلا می شوند. این آسیب ها در طی سال ها اتفاق می افتد و به اندام دیگر نیز سرایت می کند. سارکویدوسیس حتی می تواند کشنده باشد. مرگ ناشی از سارکویدوسیس در قلب، ریه یا مغز رخ می دهد.
نتایج بیماری سارکویدوسیس برای آن هایی که با درمان بهبود نمی یابند وخیم تر است. بیماری سارکویدوسیس در بلند مدت به برخی اشخاص با بیماری های زیر صدمه زیادی می زند. 1. زخم های ریوی. 2. مشکلات قلبی یا مغزی و 3. بیماری پوستی لوپس پرنیو(Lupus Pernio).
علایم مختلف بیماری سارکویدوسیس برای اندام های مختلف بدن
♦ عفونت بافت های بدن.
♦ سرفه، خستگی، کوتاه شدن تنفس.
♦ ظهور نقاط یا برآمدگی های قرمز روی پوست، تورم و درد مفاص.
♦ بزرگ شدن غدد لنفی در گردن، زیر بغل و کشاله ران، بزرگ شدن غدد لنفی در قفسه سینه و اطراف ریه ها.
♦ کلفت شدن و خشن شدن صدا.
♦ احساس درد در دست ها، پاها، یا مناطق استخوانی به علت تشکیل کیست و رشد کیسه مانند و غیرعادی کیست ها در استخوان ها.
♦ تشکیل سنگ کلیه
♦ برزگ شدن کبد
♦ آریتمی قلبی یا ضربان نامنظم قلب و از کار افتادن قلب
♦ آسیب به سیستم عصبی: از دست دادن شنوایی، مننژیت مغزی، تشنج، اختلالات روانشناختی، افسردگی یا دیوانگی
سوال: بیماری سارکویدوسیس چگونه بر سیستم قلبی-عروقی تاثیر می گذارد؟
جواب: در بیماری سارکویدوسیس قلبی، خوشه ای از سلول های خونی سفید در بافت قلب شکل می گیرند. این خوشه ها می توانند در هر قسمت از قلب تولید شوند. خوشه سلول های سفید اغلب در عضله قلب ظاهر شده و با سیستم الکتریکی قلب تداخل پیدا می کنند. یعنی، نارسایی الکتریکی بوجود می آید. در نتیجه، آریتمی قلبی (ضربان نامنظم) پیش می آید. در مراحل پیشرفته بیماری سارکویدوسیس قلبی، قلب از کار می افتد.
سوال: چه افرادی بیشتر مستعد ابتلا به بیماری سارکویدوسیس قلبی هستند؟
جواب: بیشتر افراد جوان بین 25 تا 45 سال. این بیماری در میان آفریقایی-آمریکایی ها شایع تر است. مردمان آلمان، ایرلند، پورتوریکو، اسکاندیناوی بیشتر مستعد ابتلا هستند. حدود ده هزار نفر در آمریکا از این بیماری رنج می برند.
نکته: اغلب افراد مبتلا به بیماری سارکویدوسیس قلبی به سارکویدوسیس ریوی نیز مبتلا هستند. توده granulomas در اندام های دیگر، از جمله ریه، نیز ظاهر می شوند. گرانولوم همان برآمدگی، سفتی و دانه دانه شدن بافت ها در اثر عفونت است.
سوال: بیماری سارکویدوسیس چگونه بر ریه ها تاثیر می گذارد؟ علایم ریوی و راه درمان چیست؟
جواب: علایمی مانند سرفه های خشک مزمن (برای مثال، بیش از یک سال که ادامه دارد) ظاهر می شود. به طوری که بدون سرفه حتی یک کلمه نمی توان صحبت کرد. ورزش و تغذیه سالم به درمان کمک می کند.
سوال: بیماری سارکویدوسیس چگونه قابل تشخیص است؟
جواب: سی تی اسکن HRCT و اشعه ایکس از ریه ها و گره های لنفی، تست تنفس ریوی، برونشواسکوپی (بررسی لوله های برونشی و گرفتن نمونه از بافت ریوی (لوله کوچکی از نای به لوله های برونشی ریه ها عبور داده می شود). لوله برونش همان مجاری هوایی ریه است.
پژوهشگر: مریم اکبری زاده بات تلگرامی پرسش از پزشکان askq_bot@ را با دوستان خود به اشتراک بگذارید!
