دیسک کمر و اختلالات و بیماری های مربوط به آن
ستون مهره ها یا ستون فقرات از 33 مهره تشکیل شده است که با استفاده از دیسک های اسفنجی جدا شده اند. ستون فقرات به 4 منطقه تقسیم می شود:
- ستون فقرات گردن: 7 مهره ای که در گردن قرار دارد ،
- ستون فقرات قفسه سینه : 12 مهره بعدی که در ناحیه قفسه سینه قرار دارد ،
- ستون فقرات کمری : 5 مهره بعدی که در پایین کمر قرار دارد ،
- ستون فقرات ساکروم : 5 مهره ای که در پایین ترین بخش ستون فقرات ودر زیر کمر قرار دارد ، شامل 4 مهره ای است که دنبالچه را می سازد. (coccyx)
ستون فقرات کمری شامل 5 بخش استخوانی در ناحیه پشت است که بیماری دیسک کمری در آنجا رخ می دهد. وظیفه دیسک های کمر گرفتن ضربه های وارد شده به کمر است و همچنین به حرکت کردن مهره ها کمک می کند. منظور از دیسک کمر بیرون زدگی دیسک کمر و یا همان فتق دیسک می باشد.
بیماری دیسک کمر چیست؟
بیماری دیسک کمری ناشی از تغییر در ساختار دیسک نرمال است. اغلب اوقات ، بیماری دیسک در نتیجه بالا رفتن سن و شکستگی در دیسک رخ می دهد.
بیرون زدگی دیسک به علت افزایش سن :
با بالا رفتن سن ، دیسک های بین مهره ای ممکن است خشک شده و مایع درون خود را از دست بدهد. دیسک اسفنجی که در میان بخش های استخوانی ستون فقرات قرار گرفته و فشارهای وارد به ستون فقرات را جذب می کند ، تحت فشار قرار می گیرد. در نتیجه ممکن است قسمت خارجی و سخت آن دچار شکستگی شود.
فتق یا پارگی دیسک :
با ادامه شکستگی دیسک و یا تداوم فشار بر روی ستون فقرات ، هسته حلقه خارجی دیسک ممکن است دچار پارگی شود. فشار ناشی از مواد بیرون زده به ریشه های عصبی فشار می آورد . این فشار به عصب می تواند باعث درد ، ضعف ، بی حسی یا تغییر در حس شود.
بیشتر فتق های دیسک در ستون فقرات کمری به ویژه بین مهره های چهارم و پنجم و بین پنجمین مهره و اولین مهره ساکرال رخ می دهد.
علل ابتلا به بیماری دیسک کمر چیست؟
اگر چه بالا رفتن سن شایع ترین علت ابتلا به بیماری های دیسک کمر است ، اما علت دیگر بی تحرکی است که باعث ضعف عضلات پشت و شکم می شود. و ممکن است این عضلات به درستی از ستون فقرات پشتیبانی نکنند.
آسیب های کمر هنگامی اتفاق می افتد که افرادی که به طور معمول از لحاظ جسمی فعال نیستند ، در فعالیت های بیش از حد شدید شرکت می کنند.
مشاغلی که نیاز به جابجایی وسایل سنگین و چرخاندن ستون فقرات دارد نیز می تواند باعث آسیب های پشت و کمر بشود.
علائم بیماری دیسک کمر چیست؟
علائم بیماری دیسک کمر با توجه به جایی که فتق دیسک وجود دارد و به ریشه عصب آن فشار وارد می آورد ، متفاوت است.
این علائم رایج ترین نشانه های بیماری دیسک کمر است :
- درد متناوب یا مداوم. این درد ممکن است با حرکت کردن ، سرفه ، عطسه کردن ، و یا ایستادن برای مدت زمان طولانی بدتر شود ،
- اسپاسم عضلات پشت ،
- درد سیاتیک – دردی که از نزدیکی پشت و یا باسن شروع می شود و به ساق پاها کشیده می شود ،
- ضعف عضلانی در پاها ،
- بی حسی در پا یا کف پا ،
- کاهش رفلکس در زانو یا مچ پا ،
- تغییرات در عملکرد مثانه یا روده ،
علائم بیماری دیسک کمر ممکن است با علائم سایر بیماری ها یا مشکلات پزشکی شبیه باشد.
بیماری دیسک کمر چگونه تشخیص داده می شود؟
علاوه بر سابقه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی ، ممکن است لازم باشد بیمار یک یا چند تست زیر را انجام دهد :
- اشعه ایکس. یک تست که با استفاده از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی برای تولید تصاویری از بافت ها ، استخوان ها و اندام های داخلی بر روی فیلم انجام می شود.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) در این روش ترکیبی از آهنرباهای بزرگ ، رادیوفرکانسی ، و یک رایانه برای تولید تصاویر دقیق از اندام ها و ساختارها درون بدن استفاده می شود.
- میلوگرام . دراین روش ، تصویربرداری پس از تزریق ماده حاجب به مایع نخاعی انجام می شود. این روش می تواند فشار وارده بر نخاع یا اعصاب را به دلیل فتق دیسک های متعدد یا وضعیت های دیگرنشان دهد..
- سی تی اسکن (همچنین CT یا CAT اسکن نیز نامیده می شود). یک روش تصویربرداری است که از اشعه ایکس و تکنولوژی کامپیوتر برای تولید تصاویر افقی یا محوری بدن استفاده می کند. سی تی اسکن تصاویر دقیق هر بخشی از بدن از جمله استخوان ها ، ماهیچه ها ، چربی و اندام های داخلی بدن را نشان می دهد. سی تی اسکن دقیق تر از تصویر برداری با اشعه ایکس است.
- الکترومیوگرافی (EMG). یک آزمایش است که پاسخ عضلات یا پاسخ فعالیت الکتریکی به تحریک عصبی عضلات را اندازه گیری می کند.
بیماری دیسک کمر چگونه درمان می شود؟
به طور معمول ، درمان محافظه کارانه اولین گزینه درمان بیماری دیسک کمری است. این درمان ممکن است ترکیبی از موارد زیر باشد:
- استراحت کردن ،
- آموزش مکانیک مناسب بدن برای کمک به کاهش احتمال بروز درد یا آسیب به دیسک ،
- فیزیوتراپی که ممکن است شامل سونوگرافی ، ماساژ ، اصلاح حرکات ، و برنامه های ورزشی باشد
- کنترل وزن ،
- حمایت از لومبوساکرال ،
- اقدامات پزشکی برای کنترل درد و شل شدن عضلات ،
اگر این اقدامات منجر به درمان نشود ، ممکن است جراحی برای برداشتن فتق دیسک ضروری باشد.
جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. جراح یک برش در محل فتق دیسک ایجاد می کند ، برخی از استخوان های ستون فقرات ممکن است برای دسترسی به دیسک برداشته شوند. سپس جراح بخش آسیب دیده فتق دیسک و هر قطعه اسیب دیده از فضای دیسک را حذف خواهد کرد.
پس از جراحی ، لازم است تا چندین هفته برای جلوگیری از بروز فتق دیسک دیگر استراحت کنید و فعالیتی نداشته باشید.
عوارض جانبی بیماری دیسک کمر چیست؟
بیماری دیسک کمری می تواند درد پشت و پا را ایجاد کند که به علت فعالیت های روزانه ایجاد می شود. این بیماری ها به علائمی مانند ضعف و یا بی حسی پاها و مشکل کنترل روده و مثانه منجر می شود.
آیا بیماری دیسک کمر قابل کنترل و پیشگیری است؟
رعایت موارد زیر می تواند خطر ابتلا به بیماری دیسک کمری را کاهش دهد :
- حفظ وزن سالم ،
- مشارکت در ورزش منظم ،
- استفاده از وضعیت خوب بدنی.
زندگی کردن با بیماری دیسک کمر
درمان محافظه کارانه نیاز به صبر دارد ؛ اما دنبال کردن برنامه درمانی می تواند درد کمر را کاهش دهد و احتمال ابتلا به درد یا آسیب به دیسک را کاهش دهد. اقدامات محافظه کارانه و جراحی هم می تواند مؤثر باشد.
در صورت بروز چه مشکلاتی باید با پزشک خود تماس بگیریم؟
اگر درد شما افزایش پیدا کرد و یا اگر در کنترل روده یا مثانه خود دچار مشکل شدید ، با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
نکات کلیدی در مورد بیماری دیسک کمری
- بیماری دیسک کمری ممکن است زمانی رخ دهد که یک دیسک در ناحیه پایین ستون فقرات دچار فتق یا پارگی شود.
- بیماری دیسک کمری باعث درد کمر و درد و ضعف پا می شود که با حرکت و فعالیت بدتر می شود.
- اولین گام در درمان ، کاهش درد و کاهش آسیب به ستون فقرات است.
- اگر درمان محافظه کارانه نتیجه ندهد ، گزینه جراحی ممکن است در نظر گرفته شود.
محقق و مترجم : مینو شفیعی
