سندروم تونل رادیال (radial tunnel syndrome) هنگامی رخ می دهد که عصب رادیال (radial nerve) در محل تونل رادیال، نزدیک آرنج فشرده شود. علائم سندروم تونل رادیال بسیار شبیه آرنج گلف بازان ( اپی کاندلیت جانبی- lateral epicondylitis) است. آزمایشات تشخیصی چندانی برای تشخیص سندروم تونل رادیال وجود ندارد که این امر تشخیص این عارضه را مشکل می سازد.
سندروم تونل رادیال چیست؟
عصب رادیال در کنار گردن شروع می شود در محل خروج ریشه های اعصاب از نخاع شروع می شود. ریشه های اعصاب از حفره های کوچک مابین مهره های ستون فقرات خارج می شوند. این حفره ها مجرای عصب (neural foramina) نامیده می شوند.
ریشه های عصب به هم می پیوندند و سه عصب اصلی را تشکیل می دهند که از بازو تا دست ادامه دارند. یکی از این اعصاب، عصب رادیال است.این عصب در بازو ادامه یافته و سپس به سمت خارج می پیچد و از قسمت خارجی (سمت جانبی) آرنج عبور کرده و در ساعد و دست ادامه پیدا می کند.
در سمت جانبی آرنج، عصب رادیال در زیر عضله سوپیناتور (supinator muscle) قرار دارد. عضله سوپیناتور امکان چرخش دست راست را در جهت ساعتگرد می دهد.
عصب رادیال پس از عبور از زیر عضله سوپیناتور تقسیم می شود و به عضلات پشت ساعد می چسپد.
عوامل
در این عارضه درد ناشی از اعمال فشار به عصب رادیال است. چندین نقطه در امتداد تونل رادیال وجود دارند که ممکن است باعث گیر افتادن و فشار به عصب رادیال شوند. کوچک بودن تونل رادیال نیز می تواند سبب اعمال فشار روی عصب و ایجاد درد شود. حرکات تکرایر، حول دادنها یا کشیدنهای قوی، خم کردن مچ دست، محک گرفتن اشیا نیز می توانند سبب کشش و تحریک عصب رادیال شوند.
گاهی اوقات ضربه مستقیم به خارج آرنج ممکن است سبب صدمه به عصب رادیال شود. حرکات پیچشی متمادی بازو نیز می تواند سبب گیر افتادن عصب رادیال و سندروم تونل رادیال شود.
علائم
علائم سندروم تونل رادیال تحریک و درد در سمت خارجی آرنج است. علائم این عارضه بسیار شبیه آرنج تنیس بازان است. همانند آرنج تنیس بازان در این عارضه نیز درد در نزدیکی اپی کاندلی جانبی شروع می شود. اپی کاندلی جانبی یک نقطه استخوانی در خارج آرنج است. در صورت خم کردن مچ دست به سمت عقب، چرخش کف دست به سمت بالا، نگه داشتن جسمی با مچ دست سفت و آرنج صاف؛ درد ناشی از این عارضه بدتر می شود.
یکی از تفاوتهای اساسی بین سندروم تونل رادیال و آرنج گلف بازان؛ محل دقیق درد است. در آرنج تنیس بازان، درد در محل اتصال تاندون به ایکاندیل جانبی شروع می شود. در سندروم تونل رادیال، درد در حدود دو اینچ پائین تر از بازو، روی نقطه ای که عصب رادیال زیر عضله سوپیناتور می رود. سندروم تونل رادیال ممکن است باعث نوعی درد یا احساس خستگی در عضلات ساعد شود. فشار وارده به عصب در داخل تونل رادیال منجر به ضعف عضلات پشت ساعد و مچ دست می شود و این امر ثابت نگه داشتن مچ دست در هنگام گرفتن یا بلند کردن اشیاء را با مشکل موتجه می کند. حتی این عارضه می تواند منتهی به افتادن مچ دست گردد. در این عارضه حس لامسه تغییری نمی کند چرا که قسمت حسی عصب رادیال در قسمت بالای آرنج قرار دارد و از داخل تونل رادیال عبور نمی کند.
تشخیص
تشخیص سندروم تونل رادیال می تواند مشکل باشد. در بسیاری از موارد این عارضه به عنوان، آرنج تنیس بازان تشخیص داده می شود. معمولاً آزمایشات درتشخیص این دو عارضه از یکدیگر کمک چندانی نمی کنند.
پزشک به طور دقیق درباره سابقه پزشکی بیمار وهمچنین درباره درد، فعالیتها و هرگونه صدمات سابق به آرنج می پرسد.
سپس پزشک بیمار را معاینه و نقاط دردناک را جستجو می کند. در این عارضه هر گونه وارد شدن تلنگر یا انجام هر حرکتی می تواند دردناک باشد. بسیار مهم است که پزشک بداند چه زمانی و در چه جاهای از دست احساس درد می کنید. اشاره دقیق به منشاء درد می تواند درتشخیص اینکه آیا دچار سندروم تونل رادیال شده اید یا آرنج تنیس بازان، کمک کننده خواهد بود.
ممکن است آزمایشاتی روی عصب رادیال انجام شود. آزمایشات الکترومیوگرام (EMG) برای بررسی کارکرد درست ساعد انجام می شوند. اگر بر اساس این آزمایشات مشخص شود که عضلات دچار مشکل هستند ممکن است ناشی از عصب رادیال باشد. آزمایش سرعت انتقال عصب (NCV) سرعتها امپالسها را در امتداد رشته های عصبی اندازه می گیرد. اگر سرعت نسبتاً پائین باشد احتمالاً عصب در جایی گیر افتاده است.
این آزمایشات در تشخیص سندروم تونل رادیال چندان دقیق نیستند . بسیاری از افراد با وجود اینکه مبتلا به این سندروم بوده اند ولی نتایج این تستها برای آنها کاملاً طبیعی بوده است. پزشک تمام گزینه های تشخیصی را در شناخت درد و تشخیص ابتلا به سندروم تونل رادیال بکار می گیرد.
درمان
درمان سندروم تونل رادیال برای بیمار و پزشک چالش برانگیز است. تحت کنترل گرفتن علائم و کمک در بدست آوردن مجدد سلامتی آرنج در این عارضه کار چندان آسانی نیست.
درمان بدون عمل جراحی
در صورتیکه شما مبتلا به این سندروم هستید در مرحله اول باید از انجام هر فعالیتی که سبب افزایش درد می شود جلوگیری کنید. همچنین از انجام فعالیتهای تکراری که به صورت مداوم مجبور به خم کردن مچ دست به عقب هستید خودداری کنید. استفاده مکرر از مچ دست در حرکتهای پیچشی (همانند استفاده از پیچ گوشتی) نیز ممکن است این عارضه را بدتر کند. اگر وظایف شغلی شما منجر به این عارضه شده است به نحوی باید وظایفتان یا شغلتان را در جهت جلوگیری از آسیب بیشتر بهینه کنید. این موارد در موفقیت آمیز بودن درمان بسیار حیاتی است. لازم است بین فعالیتها حتماً استراحت کنید. از حول دادنها، کشیدنها و گرفتنهای شدید باید خودداری کنید.
اگر علائم در شب بدتر می شوند، ممکن است لازم باشد در هنگام خواب از یک اسپلینت پلاستیکی سبک استفاده کنید. این امر سبب کاهش حرکتهای آرنج در شب و کاهش تحریکات در ناحیه آسیب دیده می شود. به این ترتیب آرنج به اندازه کافی استراحت می کند و به عصب زمان کافی برای بهبودی می دهد.
معمولاً لازم است مبتلایان با یک فیزیوتراپ یا کاردرمانگر تمریناتی را انجام دهند. در ایتدا درمانگر به شما در زمینه اینکه چطور آرنج را در حالت استراحت بگذارید و همچنین چطور فعالیتهایتان را بدون اعمال تنش و فشار بیشتر روی آرنج انجام دهید.؛ راهنمائیهایی خواهد ااشت. ممکن است درمانگر از تحریک الکتریکی یا یخ برای کاهش درد استفاده کند. تمرینات ورزشی نیز برای کشش و تقویت تدریجی ساعد و عضلات داده می شود.
عمل جراحی
گاهی اوقات علائم سندروم تونل رادیال حتی پس از ماه ها درمان کاهش نمی یابند. در این موارد ممکن است عمل جراحی به عنوان آخرین راه حل باشد.
هدف از جراحی سندروم تونل رادیال کاهش فشار غیر طبیعی روی عصبی است که از داخل تونل رادیال می گذرد. جراح شکافی در خارج آرنج تا پائین ساعد، جائیکه عصب رادیال زیر عضله اسپسناتور می رود، ایجاد می کند.
با کنار زدن بافتهای نرم جراح محلی که عصب رادیال ممکن است در داخل تونل رادیال تحت فشار است را تشخیص می دهد. ممکن است عصب در نقاط مختلفی درگیر باشد و ضروری است تمامی نواحی مشکل ساز احتمالی برررسی شوند. هر قسمتی از تونل که سبب درگیر شدن عصب شده است جدا می گردد. این امر باعث فراخ شدن تونل و آزاد شدن عصب می شود. در پایان پوست بخیه می شود.
این عمل جراحی نیاز به بستری شدن ندارد. جراحی ممکن است با بیهوشی عمومی یا بیهوشی موضعی انجام شود.
توان بخشی
توان بخشی بدون عمل جراحی
اگر درمانهای بدون انجام عمل جراحی موفقیت آمیز باشد، بهبودیهایی در طی سه تا چهار هفته در این عارضه مشاهده می شود. فیزیوتراپ یا کاردرمانگر در کاهش علائم و بهبود عملکرد آرنج کمک می کند. تمرینات ویژه و همچنین تمرینات تقویتی انجام می شود.
برای کنترل علائم ممکن است پوشیدن استرپ (strap) در طی روز و پد ارنج یا اسپلینت (splint) در شب الزامی باشد. از انجام حرکاتهایی که نیاز به حرکات مکرر ساعد و دست دارد خودداری کنید.
توان بخشی پس از عمل جراحی
اگر عمل جراحی انجام شود، آرنج در یک اسپلینت قابل جدا شدن قرار داده می شود. احتمالاً پس از عمل جراحی به مدت 6 تا 8 هفته لازم است در جلسات کاردرمانی یا فیزیوتراپی شرکت کنید و بهبودی کامل در حدود 3 تا 4 ماه به طول می انجامد.
یک هفته پس از جراحی حرکات ورزشی شمال تمام دامنه حرکتی ساعد انجام خواهید داد. همچنین در این درمانها از کیسه های یخ، ماساژ بفتهای نرم و کششهای دستی برای بهبود و افزایش دامنه حرکتی دست استفاده می شود.
پس از باز کردن بخیه ها برای تقویت دست و ساعد از فشردن و کشیدن وسایل و ابزارهای خاص استفاده می شود. همچنین درمانگرها از تمرینات ایزومتریک به منظور بهبود قدرت دست و ساعد بدون وارد کردن تنش به بافتهای نزدیک تونل رادیال استفاده می کنند.
با پیشرفت در انجام تمرینات، فیزیوتراپ تمریناتی در جهت تقویت و پایداری عضلات و مفاصل در مچ دست، آرنج و شانه روی بدن شما انجام می دهد. تمرینات دیگری نیز در جهت بهبود کنترل حرکت و چالاکی دست انجام می شود.
برخی از این تمرینات به گونه ای طراحی شده اند که مشابه با حرکات آرنج در طی کارها یا فعالیتهای ورزشی شما باشد. فیزیوتراپ به شما کمک می کند که کارهایتان را بدون اعمال فشار بیش از حد به آرنج انجام دهید. قبل از اتمام جلسات فیزیوتراپی، فیزیوتراپ روشهای مختلفی در پیشگیری از بروز مشکلات احتمالی در آینده به شما خواهد آموخت.
نگارنده: زری هاشمی
منبع: eorthopod
لینک منبع: http://eorthopod.com/radial-tunnel-syndrome/
