علائم فلج مغزی خفیف در کودکان؛ نشانه‌هایی که نباید نادیده گرفته شوند 🧠🩺

فلج مغزی خفیف (Mild Cerebral Palsy) یک اختلال عصبی-حرکتی است که بر کنترل عضلات و هماهنگی حرکتی کودکان تأثیر می‌گذارد. این نوع فلج مغزی به دلیل خفیف بودن، ممکن است در نگاه اول تشخیص داده نشود، اما شناسایی زودهنگام آن برای مدیریت و درمان موثر بسیار مهم است.

در ادامه، علائم فلج مغزی خفیف در کودکان را بررسی می‌کنیم.

علائم فلج مغزی خفیف در کودکان 🌟

1. مشکلات حرکتی و تعادلی

• تأخیر در رسیدن به مراحل حرکتی مانند:
  • نشستن، خزیدن یا راه رفتن.
• راه رفتن غیرعادی:
  • راه رفتن روی نوک انگشتان یا با کشیدن یک پا.
• دشواری در حفظ تعادل هنگام ایستادن یا حرکت.

2. سفتی یا ضعف عضلات

• عضلات سفت (Hypertonia): ممکن است در برخی عضلات کودک حس شود.
• عضلات شل (Hypotonia): کودک ممکن است بسیار آرام یا بی‌انرژی به نظر برسد.
• ضعف در یک طرف بدن: علائم خفیف ممکن است فقط در یک دست یا پا ظاهر شود.

3. مشکلات هماهنگی حرکتی (Ataxia)

• حرکات ناهماهنگ یا لرزش خفیف هنگام تلاش برای انجام کارهای دقیق، مانند:
  • گرفتن اشیا یا استفاده از مداد.
• مشکل در انجام حرکات ظریف مانند بستن دکمه یا بند کفش.

4. انعطاف‌پذیری غیرعادی مفاصل

• کودک ممکن است دچار انعطاف‌پذیری بیش‌ازحد یا کمبود انعطاف‌پذیری در مفاصل شود.
• حرکات غیرطبیعی: مانند خمیدگی زانو یا مچ پا هنگام حرکت.

5. تأخیر در تکامل حرکتی و شناختی

• مشکلات یادگیری یا حافظه: ممکن است در برخی کودکان دیده شود.
• اختلالات گفتاری: تأخیر در شروع صحبت کردن یا دشواری در تلفظ کلمات.

6. مشکلات بلع یا خوردن

• در موارد نادر، ممکن است مشکلاتی در بلع غذا یا کنترل بزاق مشاهده شود.

7. رفلکس‌های غیرطبیعی

• برخی از کودکان ممکن است رفلکس‌های نوزادی مانند رفلکس مورو را بیش از حد معمول نشان دهند.

8. اختلالات حسی

• حساسیت بیش‌ازحد یا کاهش حساسیت به لمس، صدا یا نور.

9. مشکلات در نشستن یا ایستادن طولانی

• دشواری در حفظ وضعیت صحیح بدن هنگام نشستن یا ایستادن.
• خمیدگی بیش‌ازحد یا وضعیت نامناسب بدن.

چگونه فلج مغزی خفیف تشخیص داده می‌شود؟ 🔍

1. معاینه بالینی:

• پزشک رشد حرکتی، انعطاف‌پذیری عضلات و هماهنگی حرکتی کودک را ارزیابی می‌کند.

2. تست‌های تصویربرداری:

• MRI یا سی‌تی‌اسکن: برای بررسی آسیب‌های مغزی.
• اولتراسوند جمجمه: در نوزادان برای مشاهده ناهنجاری‌های مغزی.

3. ارزیابی رشدی:

• ارزیابی مراحل تکاملی مانند نشستن، راه رفتن و صحبت کردن.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟ 🩺

اگر کودک شما موارد زیر را نشان داد، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:

1. تأخیر در تکامل حرکتی (نشستن، ایستادن یا راه رفتن).
2. سفتی یا ضعف غیرعادی در عضلات.
3. مشکلات تعادلی یا هماهنگی در حرکات.
4. تأخیر در گفتار یا یادگیری.
5. حرکات غیرعادی مانند لرزش یا کشیدن پا.

مدیریت و درمان فلج مغزی خفیف 💡

1. فیزیوتراپی و کاردرمانی:

• تقویت عضلات و بهبود هماهنگی حرکتی.
• آموزش حرکات و تمرینات مناسب برای بهبود تعادل.

2. گفتاردرمانی:

• برای کمک به کودکانی که مشکل گفتاری دارند.

3. درمان‌های دارویی:

• در صورت وجود اسپاسم‌های عضلانی، ممکن است داروهایی مانند باکلوفن یا دیازپام تجویز شوند.

4. تجهیزات کمکی:

• استفاده از ابزارهایی مانند بریس، واکر یا کفش‌های طبی.

5. حمایت روانی:

• مشاوره برای والدین و کودک برای مدیریت بهتر بیماری.

6. آموزش‌های خاص:

• برنامه‌های آموزشی ویژه برای کمک به یادگیری کودکان.

نظرات مردم درباره فلج مغزی خفیف 💬

1. مهناز، ۳۵ ساله، تهران:
   «پسرم کمی دیر راه افتاد و پاهاش رو کمی می‌کشید. با فیزیوتراپی و تمرینات مداوم، الان خیلی بهتر شده.»
2. سارا، ۴۰ ساله، شیراز:
   «دخترم مشکل گفتاری داشت. گفتاردرمانی واقعاً کمک کرد و الان راحت‌تر ارتباط برقرار می‌کنه.»
3. جیسون، ۳۸ ساله، نیویورک:
   «فلج مغزی پسرم خفیفه. پزشکان گفتن که اگر زود شروع کنیم، می‌تونیم کیفیت زندگیش رو خیلی بهتر کنیم.»
4. احمد، ۴۵ ساله، اصفهان:
   «باید صبور باشید. فیزیوتراپی و کاردرمانی برای بچه‌های ما مثل معجزه است.»
5. ماریا، ۳۲ ساله، لندن:
   «پسرم مشکل تعادل داشت، ولی با کمک تجهیزات کمکی مثل بریس‌ها الان خیلی بهتر حرکت می‌کنه.»

نتیجه‌گیری؛ امید و تلاش 🌟

فلج مغزی خفیف اگرچه یک چالش است، اما با تشخیص زودهنگام و مراقبت مناسب می‌توان تأثیرات آن را به حداقل رساند. حمایت از کودکان و استفاده از روش‌های درمانی مؤثر به آن‌ها کمک می‌کند تا زندگی پربارتری داشته باشند.

✨ اگر شما یا یکی از عزیزانتان با فلج مغزی خفیف مواجه هستید، مشاوره با متخصصین باتجربه در کلینیک مغز و اعصاب دکتر مصطفی امیری می‌تواند راهگشای شما باشد. 😊

علائم و انواع فلج مغزی

فلج مغزی (cerebral palsy) مجموعه ای از عوارض مسبب ناتوانی جسمی در طی رشد را در بر می گیرد. این عارضه ها مغز و سیستم عصبی را درگیر می کنند.

کلمه cerebral به ناحیه ای از مغز که دچار عارضه شده است بر می گردد در حالیکه کلمه palsy به معنی فلج عضلانی کامل یا ناقص (جزئی) است که معمولاً همراه با از دست دادن احساس و حرکات و لرزشهای کنترل ناپذیر بدن است.

علائم و نشانه های فلج مغزی چیست؟

معمولاً علائم بیماری فلج مغزی قبل از سه سالگی بروز می کند. کودک مبتلا به این عارضه ممکن است یکی از علائم و نشانه ها را داشته باشد:

• مراحل مهم رشد نظیر سینه خیز رفتن، راه رفتن یا صحبت کردن را دیرتر از هم سن و سالان خود شروع کند.
• به صورت غیر عادی سینه خیز برود.
• تن عضله ای (muscle tone) غیر عادی داشته باشد. منظور از تن عضله ای، توانائی خودکار شخص در منقبض کردن و رها ساختن عضله است.
• در غذا خوردن و شیر مکیدن مشکل دارد.
• در هنگام خوابیدن بدن را در وضعیت نامناسبی نگه می دارد.
• به راحتی وحشتزده می شود.
• ترجیح می دهد از یک طرف بدن بیش از سمت دیگر استفاده کند.
• عضلات با رشد زیاده از حد (قوی) یا با رشد پائین (ضعیف) داشته باشد (حرکات را سست یا محکم انجام می دهد).
• تعادل و هماهنگی نامناسبی دارد (آتاکسیک- ataxia)
• حرکات نوشتن کند و غیر ارادی (آتتوسی-athetosis)
• عضلات به صورت غیر عادی سفت و منقبض هستند (فلج اسپاستیک-spastic paralysis )
• مشکلات شنوایی
• مشکلات بینائی
• مشکلات در کنترل مثانه
• مشکلات کنترل حرکات روده
• تشنجات ناگهانی
• مشکلات در بلع و فرو دادن غذا
• محدودیت در دامنه حرکتی

انواع  فلج مغزی

فلج مغزی اسپاستیک (spastic cerebral palsy)

فلج مغزی اسپاستیک خود به انواع زیر طبقه بندی می شود:

• همی پلژی اسپاستیک (spastic hemiplegeia)

در کودک مبتلا به همی پلژی اسپاستیک،  سفت شدگی عضلات در یک سمت بدن و معمولاً یک دست و بازو ولی ممکن است یک پا را هم درگیر کند. سمتی از بدن که درگیر شده است ممکن است به خوبی رشد نکند. کودک ممکن است دچار مشکلات گفتاری باشد. در بسیاری از موارد ضریب هوشی تحت تاثیر این عارضه قرار نمی گیرد. بعضی از کودکان دچار تشنجات ناگهانی می شوند.

• دی پلژی اسپاستیک (spastic diplegia)

اندامهای پائین تنه تحت تاثیر قرار می گیرند ولی سفت شدگی عضلات در بالا تنه وجود ندارد یا به میزان کمی دیده می شود. عضلات پا و ران سفت می شوند. پاها در زانوها به شکل ضربه دری در می آیند و به داخل می چرخند که راه رفتن کودک را بسیار مشکل می کند.

• کوادری پلژی اسپاستیک (spastic quadriplegia)

پاها، بازوها و بدن کودک درگیر می شوند. این شدیدترین نوع فلج مغزی اسپاستیک است. احتمال ابتلای کودکان دچار این عارضه به عقب ماندگی ذهنی بالاست. حرف زدن و راه رفتن به سختی انجام می شود. بعضی از کودکان دچار حملات ناگهانی می شوند.

فلج مغزی آتاسیک (ataxic cerebral palsy)

تعادل و درک عمق کودک تحت تاثیر قرار می گیرد.منظور از درک عمق توانایی شخص در تشخیص موقعیت اشیاء نسبت به خودش است. ناشناخته ترین نوع فلج مغزی است. بستن بندهای کفش، دکمه لباس، بریدن با قیچی و دیگر مهارتهای نیازمند حرکات ظریف برای بچه مشکل می شود. به دلیل مشکلات تعادلی ممکن است در حین راه رفتن کودک پاهایش را با فاصله از یکدیگر بگذارد. همچنین ممکن است این عارضه همراه با لرزش در اقدام به حرکت ارادی (intention tremor) باشد لرزش در اقدام به حرکت ارادی، در انجام یک حرکت ارادی شروع می شود. به عنوان مثال در حین برداشتن یک اسباب بازی هرچه کودک به اسباب بازی نزدیکتر و سعی در برداشتن آن می کند شدت لرزشها افزایش می یابد. بسیاری از کودکان مبتلا به فلج مغزی آتاکسیک ضریب هوشی نرمالی دارند و همچنین از مهارتهای ارتباطی خوبی برخوردارند. در برخی ممکن است اختلال در تکلم دیده می شود.

فلج مغزی آتتوئید یا دیسکینتیک (دیسکنتیک آتاتوئید) (athetoid or dyskinetic cerebral palsy)

دومین نوع شایع فلج مغزی است. ضریب هوشی در حد نرمال است. ولی تمام بدن دچار مشکلات عضلانی می شود. تن عضله ای ضعیف یا سفت است که این امر منجر به حرکات کنترل ناپذیر و تصادفی می شود. کودک در راه رفتن، نشستن، حفظ حالت بدن و به وضوح صحبت کردن (مشکل در کنترل تارهای صوتی و زبان) دچار مشکل است. در برخی از کودکان آبریزش دهان به دلیل عدم توانایی در کنترل عضلات صورت وجود دارد.

فلج مغزی هیپوتونیک (hypotonic cerebral palsy)

مشکلات عضلانی خیلی زود بروز می کند. سر کودک شل و آویزان است و نمی تواند سرش را کنترل کند. بعضی از والدین حرکات سر کودک را در این عارضه همانند حرکات سر عروسک پارچه ای توصیف می کنند. در هنگام حرکت دادن عضلات، کودک مقاوت خیلی ضعیفی نشان می دهد. در حین خوابیدن، زانوها و آرنجهای کودک به صورت شل باز شده اند در حالیکه در کودکان نرمال آرنجها و زانوها خمیده است. برخی کودکان ممکن است مشکلات تنفسی داشته باشند.

صدمه و آسیب به مخچه منجر به این نوع از فلج مغزی می شود.

 
نگارنده: زری هاشمی

درباره عوامل فلج مغزی و تشخیص و مراقبتهای پزشکی آن در اینجا بخوانید.

منبع:  Medical News Today 

لینک منبع:     http://www.medicalnewstoday.com/articles/152712.php