نقش فیزیوتراپی در درمان پارکینسون
بیماری پارکینسون یک بیماری شایع و پیشرفته سیستم عصبی است که بر توانایی مغز برای کنترل حرکات بدن تأثیر می گذارد.
در حال حاضر هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد ، اما ممکن است با مصرف داروهای خاص علائم و پیشرفت بیماری کند شود و پارکینسون برای مدت طولانی کنترل شود.
در حال حاضر افراد زیادی در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند و با افزایش جمعیت سالمندان آمار این بیماری به دو برابر نیز خواهد رسید.
بروز بیماری پارکینسون به علت از بین رفتن سلول های عصبی در قسمتی از مغز است که مسئول کنترل حرکات است.
این سلول ها به طور معمول یک ماده شیمیایی به نام دوپامین تولید می کنند که سیگنال ها را به سایر قسمت های مغز انتقال می دهند. سطح دوپامین با بالا رفتن سن کم می شود ، اما در بیماری پارکینسون این اتفاق سریع تر انجام می شود.
زمانی که 60 تا 80 درصد از سلول های تولید کننده دوپامین آسیب می بینند ، علائم پارکینسون بروز می کند.
علائم بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون به عنوان یک اختلال حرکتی شناخته شده است. به همین علت بیشترین علائم این بیماری مربوط به عملکرد های حرکتی در سراسر بدن است.
شایع ترین علائم پارکینسون لرزش غیر ارادی است که معمولاً در یک دست یا پا دیده می شود.
ضعف حرکات به نام برادی کینزیا نیز یک علامت معمولی از بیماری پارکینسون است که بر توانایی فرد مبتلا برای انجام فعالیت های روزانه مانند راه رفتن یا لباس پوشیدن با سرعت نرمال تأثیر می گذارد.
اثرات ثانویه برادی کینزیا راه رفتن با عجله و یا نامتعادل است. الگوی راه رفتن افراد مبتلا به پارکینسون را می توان به عنوان یک ناتوانی موقتی برای شروع بیماری دانست که در آن پای بیمار سرجای خود گیر می کند و همچنین بیمار قادر نیست از روی صندلی بلند شود.
خشکی و سفتی بازو ها ، پاها یا تنه ناشی از افزایش کشیدگی عضلات سومین نشانه مشترکی است که به طور قابل توجهی می تواند بر توانایی فرد بیمار برای انجام وظایف ساده مانند رفتن به بستر و بلند شدن از تختخواب به طور مستقل تأثیر بگذارد.
در مراحل بعدی بیماری ، عدم تعادل بدن منجر به مشکلاتی مانند زمین خوردن می شود. تمام این نشانه های حرکتی مانع کنترل و هماهنگی حرکات و انجام تمامی فعالیت های روزانه زندگی می شود.
علائم دیگر
- ریز شدن خط بیمار ،
- تغییرات صدا – صدا ضعیف و بم می شود ،
- از بین رفتن حالت صورت ،
- اختلالات خلقی (اضطراب / افسردگی) ،
- اختلالات خواب ،
- بلع مشکل ،
- یبوست ،
- فشار خون وضعی .
سن ابتلا به پارکینسون
سن متوسط ابتلا به بیماری پارکینسون 60 سالگی است اما ممکن است افراد جوان تر نیز به این بیماری مبتلا شوند. بیماری پارکینسون به دلایل ناشناخته بیشتر در مردان دیده می شود.
اهداف فیزیوتراپی در کلینیک فیزیوتراپی شایگان مهر
در کلینیک فیزیوتراپی ابتدا متخصص فیزیوتراپ با توجه به پیشرفت بیمار و ارزیابی وضعیت بیمار و همچنین پرسیدن سؤالاتی در مورد تأثیر این بیماری بر زندگی و فعالیت های فرد مبتلا برنامه درمانی را تهیه می کند .
همچنین پزشکان این مرکز نحوه راه رفتن ؛ هماهنگی بدن و تعادل و انعطاف پذیری بیمار را بررسی می کنند.
هدف فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به پارکینسون کمک به بیمار در موارد زیر می باشد:
- افزایش دامنه حرکات مفاصل ،
- حفظ تعادل بیمار ،
- حفظ و بهبود سطوح عملکرد و استقلال که به بهبود کیفیت زندگی فرد بیمار کمک می کند ،
- استفاده از استراتژی های ورزش برای بهبود حرکات ،
- تصحیح و بهبود الگوهای حرکتی غیر طبیعی در صورت امکان ،
- حداکثر قدرت عضلانی و انعطاف پذیری مفصل ها ،
- تصحیح و بهبود وضعیت بدنی و تعادل ، و به حداقل رساندن احتمال افتادن به زمین ،
- الگوی تنفس خوب و سرفه کردن ،
- آموزش به فرد مبتلا به پارکینسون و اعضای خانواده او ،
- افزایش اثرات درمان دارویی .
مداخله فیزیوتراپی
به رغم درمان های مختلف پزشکی و جراحی برای بیماری پارکینسون (PD) ، به تدریج مشکلات فیزیکی زیادی برای بیماران بوجود می آید.
فیزیوتراپیست ها قصد دارند توانایی لازم را برای حفظ حداکثر میزان تحرک ، فعالیت و استقلال خود به بیمار بدهند.
برای بهبود وضعیت بیماران مبتلا به پارکینسون طیف وسیعی از روش های توانبخشی حرکتی مورد استفاده قرار می گیرد که هدف آن ارتقاء کیفیت زندگی فرد بیمار با به حداکثر رساندن توانایی های فیزیکی و به حداقل رساندن مشکلات مربوط به پارکینسون در طول دوره بیماری می باشد.
فیزیوتراپی می تواند موجب کاهش استرس بیمار شده و امید به زندگی را در او افزایش دهد.
در کلینیک فیزیوتراپی و توانبخشی شایگان مهر از روش های زیر برای بهبود وضعیت بیماران مبتلا به پارکینسون استفاده می شود :
ورزش و حرکات اصلاحی
نقش ورزش برای کنترل بیماری پارکینسون اهمیت بسزایی دارد. این تمرین ها باید به صورت روزانه انجام شود.
ورزش نقش مهمی در بهبود انعطاف پذیری ، حفظ تعادل و هماهنگی عضلات دارد و قدرت تحمل عضلات را افزایش می دهد.
- ورزش عضلات صورت ، ورزش های تنفسی برای حفظ وضعیت ریه و ریلکس شدن عضلات مؤثر هستند.
- ورزش های تعادلی نیز در این کلینیک برای بیماران مبتلا به پارکینسون تجویز می شوند.
- نرمش های تقویت کننده جهت عضلات بازدارنده یا اکستانسور که در نتیجه بیماری پارکینسون بسیار ضعیف می شوند.
- حرکت های کششی که باید با تمرکز بر چرخش عضلات شانه و گردن ، کمر و ران انجام شود. و سفتی عضلات را کاهش دهد.
اولتراسوند
دستگاه های مجهز و پیشرفته اولتراسوند در کلینیک شایگاه مهر برای درمان بیماری پارکینسون مورد استفاده قرار می گیرند.
امواج اولتراسوند باعث کاهش سفتی عضلات به خصوص عضلات پایین شکم و لگن می شوند . در نتیجه تزریق دارو آسان تر انجام می شود و جذب دارو نیز سریع ترصورت می گیرد.
روش های مختلف فیزیوتراپی در کلینیک شایگان مهر با توجه به شرایط هر بیمار انتخاب و تعیین می شوند. برنامه درمانی بیمار پس از معاینه توسط پزشک تعیین می شود.
فیزیوتراپیست ها با آموزش تکنیک های خاص و حرکت های درمانی به حفط استقلال و فعالیت بیمار کمک می کنند.
ممکن است لازم باشد که بعضی از افراد مبتلا به پارکینسون از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر های چرخ دار استفاده کنند.
هدف فیزیوتراپی برای بیماران پارکینسون به حد اقل رساندن اثرات و عوارض بیماری و همچنین افزایش استقلال و دامنه حرکات فرد مبتلا می باشد.
ورزش های مانند دوچرخه سواری ، ایروبیک در آب ، شنا کردن ، پیاده روی ، و بدن سازی برای بیماران توصیه می شود.
تمرینات انعطاف پذیری زیر نظر متخصص فیزیوتراپی نیز به عنوان بخشی از برنامه درمانی بیماران پارکینسونی در نظر گرفته می شود.
جلوگیری از بیماری پارکینسون
از آنجا که علت بیماری پارکینسون ناشناخته است ، راه های جلوگیری از این بیماری نیز به صورت یک رمز و راز باقی مانده است. با این حال ، برخی از تحقیقات نشان داده است که کافئین که در قهوه ، چای و کوکا کولا یافت می شو د، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می دهد.
چای سبز همچنین ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش دهد.
همچنین تحقیقات نشان داده است که افرادی که از میوه ها و سبزیجات ، مواد غذایی با فیبر بالا ، ماهی و روغن های غنی از امگا 3 (که گاهی اوقات به عنوان رژیم غذایی مدیترانه شناخته می شود) در رژیم غذایی خود استفاده می کنند ، کمتر در معرض ابتلا به بیماری پارکینسون قرار دارند.
افرادی که کمتر گوشت می خورند ، به خصوص گوشت قرمز نیز از خود در مقابل پارکینسون محافظت می کنند.
برخی تحقیقات نشان داده اند که تمرین هوازی منظم می تواند خطر بیماری پارکینسون را کاهش دهد.
محقق و مترجم : مینو شفیعی
