آیا تا به حال دچار برق گرفتگی خفیف شده اید؟ آیا احساسی که در حین شوک ناگهانی ناشی از برق گرفتگی داشته اید به خاطر می آورید؟ احساس سوزن سوزن شدن در پوست؟ در مقیاسی پائین تر این احساس خیلی از متفاوت از الکتروتراپی نیست.
تحریک الکتریکی برای کنترل درد اولین بار در سال 63 میلادی در رم مورد استفاده قرار گرفت. اسکریبونیوس لارگوس (Scribonius Largus) در این مورد شرح داده است که ایستادن روی ماهی الکتریکی می تواند سبب تخفیف درد شود. از قرن 16 میلادی تا قرن 18 میلادی وسایل الکترواستاتیک مختلفی برای کاهش سردرد و سایر دردها مورد استفاده قرار گرفت. حتی بنجامین فرانکلین نیز یکی از حامیان این روش در کاهش درد بوده است.
در الکتروتراپی از سیگنالهای الکتریکی برای تداخل با سیگنالهای انتقالی از طریق اعصاب به مغز استفاده می شود. این روش باعث کاهش یا قطع کامل این سیگنالها می شود. از نقطه نظر فیزیوتراپی استفاده از الکتروتراپی درعارضه های مزمن یا حاد که با روشهای معمول نمی توان درد را کاهش داد، بسیار مفید است. همچنین الکتروتراپی به سرعت بخشیدن به بهبود بافتها در عارضه های همراه با آسیب بافتی نیز کمک کننده است. دو نوع عمده از الکتروتراپی وجود دارد: تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS) و تداخل درمانی (IFT).
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation-TENS)
TENS در کشورهای مختلف در کاهش درد عارضه های مختلفی نظیر عوارض زیر مورد استفاده قرار می گیرد:
- آرتریت
- درد پائین پشت (کمر)
- درد زایمان
- درد مرتبط با عصب همانند درد فانتوم
نحوه کار الکتروتراپی
یک وسیله الکتریکی کوچک ایمپالسهای الکتریکی را به داخل پوست می فرستد. انواع پیشرفته ،کوچک با وزن کم این وسیله تنها به اندازه یک کارت بانکی هستند که می توانند به لباس متصل یا در جیب گذاشته شوند.
این وسیله توسط سیمهایی به الکترودهایی به شکل پد وصل می شوند. این پدهای چسپناک روی سطح پوست در نواحی دردناک قرار داده می شوند. این الکترودها امکان عبور جریان الکتریکی با شدت پائین را از طریق پوست
می دهند.
دستگاه TENS به دو روش مورد استفاده قرار می گیرد:
- با یک فرکانس بالا عصب بدون درد تحریک می شود تا سیگنالهایی به مغز فرستاده شود که سیگنالهای درد که توسط دیگراعصاب به مغز فرستاده شود مسدود شوند. تحریک با فرکانس بالا به عنوان روش “مرسوم” شناخته می شود و برای ساعتها قابل تحمل است ولی کاهش درد حاصل، مدت زمان کمی به طول می انجامد.
- روش دوم با فرکانس پائین انجام می شود و باعث تحریک تولید اندورفین که هورمون طبیعی ضد درد در بدن است می گردد. گاهی اوقات روش فرکانس پائین “شبه طب سوزنی” می نامند. این روش نسبت به فرکانس بالا غیر قابل تحمل تر است و معمولاً به مدت 20 تا 30 دقیقه بطول می انجامد ولی کاهش درد حاصل به مدت طولانی تری نسبت به روش اول بطول می انجامد.
برخلاف بسیاری از داروهای مسکن، TENS اعتیادآور نیست و عوارض جانبی خیلی کمی دارد. بسیاری از افراد می توانند از این روش درمانی استفاده کنند ولی برای افراد زیر قابل استفاده نیست:
- مبتلایان به صرع
- افرادی که از ضربان ساز قلب استفاده می کنند یا مبتلا به انواع خاص بیماریهای قلبی هستند.
- عارضه ها و بیماریهایی که علل نامشخص دارند.
- قسمتهای خاصی از بدن در دوران بارداری
- عوارض پوستی خاص
الکترودهای دستگاه TENS می توانند روی نواحی دردناک، اطراف ناحیه دردناک، روی عصب در ناحیه درد، یا حتی در سمت مخالف بدن قرار داده شوند. استفاده کنندگان از دستگاه TENS لازم است برای چندین روز مکانهای الکترودها را بارها درقسمتهای مختلف امتحان کنند تا درباره مفید بودن استفاده از آن اطمینان حاصل نمایند.
تداخل درمانی (Interferential Therapy-IFT)
این دستگاه مشابه TENS است. در این دستگاه دو سیگنال با فرکانس بالا و غیر هم فاز همزمان به داخل پوست فرستاده می شوند. این سیگنالها به گونه ای تنظیم شده اند که همدیگر را قطع می کنند و با هم تداخل می کنند. این تداخل منجر به سیگنال بیت (beat) که مشخصه فرکانس پائین برای تحریک الکتریکی عمیق در زیر پوست است می گردد.
این دستگاه توسط فیزیوتراپ بکار می رود و دارای اسفنجهای نمناکی است که روی سطح بدن قرار می گیرند و در حین عبور جریان، احساسی نظیر سوزن سوزن شدن در پوست پدید می آورند. تغییر جریان امکان هدفگیری و درمان ساختارهای درست را به فیزیوتراپ می دهد.
چهار کاربرد اساسی برای این دستگاه وجود دارد:
- کاهش درد
- تحریک عضله؛ جلوگیری از تحلیل عضله، افزایش و حفظ دامنه حرکتی و آموزش دوباره عضله
- افزایش موضعی گردش خون
- کاهش ورم و آماس
تحریک بافت نرم برای درمان یا ترمیم
در عارضه های حاد، دوره های درمانی کوتاه تر با اندازه 5 تا 10 دقیقه ممکن است کافی باشد. در سایر موارد شاید لازم باشد بافتها به مدت 20 تا 30 دقیقه تحریک شوند. زمانهای کوتاه مدت اساساً برای عارضه های حاد مورد استفاده قرار می گیرند. الکتروتراپی به عنوان به عنوان یک روش الحاقی به روشهای سنتی فیزیوترراپی استفاده می شود.
نگارنده: زری هاشمی
منبع: THE PHYSIO COMPANY
لینک منبع: http://www.thephysiocompany.com/blog/electrotherapy-in-physiotherapy-treatments
