پماد ضد درد دیکلوفناک و عوارض جانبی آن
پماد ضد درد دیکلوفناک (Voltaren) برای از بین بردن درد ناشی از استئوآرتریت در مفصل های خاص مانند زانو ، مچ پا ، پاها ، آرنج ، مچ دست و دست استفاده می شود. مایع موضعی دیکلوفناک (Pennsaid) برای از بین بردن درد و کنترل علائم آرتریت و التهاب مفصلی از جمله آرتروز ، روماتیسم مفصلی ، و اسپوندیلیت انکیلوزان و استئوآرتریت زانو استفاده می شود.
از داروی دیکلوفناک همچنین به منظور درمان نقرس ، میگردن ، دندان درد ، کوفتگی عضلات ، کمر درد ، دردهای دوران قاعدگی نیز استفاده می شود.
دیکلوفناک به گروه داروهایی تعلق دارد که داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) نامیده می شوند. کار دیکلوفناک متوقف ساختن ماده ای به نام آنزیم سیکلواکسیژناز Cyclo-oxygenase است که باعث درد در بدن می شود.
مکانیسم اثر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مهار آنزیم خاصی در بدن است. آنزیم ها پروتئین های خاصی هستند که در بدن موجودات زنده وجود دارند و روند برخی از واکنش های شیمیایی را آسان می کنند.. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی موجب مهار آنزیمی به نام سیکلواکسیژناز Cyclooxygenase COX می شوند. این آنزیم موجب تولید موادی به نام پروستاگلاندین Prostaglandin می شود و پروستاگلاندین التهاب و درد را در بدن بوجود می آورد. به همین دلیل است که این داروها با مهار این آنزیم موجب می شوند تولید پروستاگلاندین ها کم شده و التهاب کاهش یابد.
دیکلوفناک به صورت 3٪ Solaraze; generic موجود است که برای درمان خارش کراتوز اکتینیک (لکه های سفت و پوسته پوسته روی پوست که ناشی از سال‌ها قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌باشد) به پوست اعمال می شود.
دیکلوفناک خوراکی چیست؟
دیکلوفناک یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) است. این دارو با کاهش مواد تولید کننده درد در بدن باعث کاهش درد و التهاب می شود.
دیکلوفناک برای درمان درد های ملایم تا متوسط ، یا علائم و نشانه های استئوآرتریت یا آرتریت روماتوئید استفاده می شود. مارک کاتافلام Cataflam این دارو نیز برای درمان گرفتگی های عضلات در دوره قاعدگی استفاده می شود.
پودر دیکلوفناک (کامبیا Cambia ) برای درمان سردرد میگرنی استفاده می شود. کامبیا فقط سردردی را درمان می کند که قبلاً شروع شده است. این دارو موجب جلوگیری از سردرد یا کاهش تعداد حملات نخواهد شد.
مراقبت قبل از مصرف
اگر سابقه واکنش آلرژیک به آسپرین یا NSAID ها (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) دارید ، نباید از داروی دیکلوفناک استفاده کنید.
دیکلوفناک می تواند خطر حمله قلبی یا سکته قلبی را افزایش دهد. به خصوص اگر برای مدت های طولانی از آن استفاده کنید یا دوزهای بالایی مصرف کنید یا بیماری قلبی داشته باشید. از این دارو قبل یا بعد از جراحی بایپس قلب ، پیوند عروق کرونر یا CABG استفاده نکنید.
دیکلوفناک همچنین ممکن است باعث خونریزی معده یا روده شود که می تواند خطرناک باشد. این عارضه در صورت استفاده از این دارو بدون هشدار قبلی ، به خصوص در افراد مسن ممکن است رخ دهد.
اگر به دیکلوفناک حساسیت دارید یا اگر تا به حال پس از مصرف آسپرین یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی دچار حمله آسم یا واکنش شدید آلرژیک شده اید ، نباید از دیکلوفناک استفاده کنید.
برای درمان سردرد خوشه ای از کامبیا استفاده نکنید. اگر به پروتئین گوشت گاو یا گوشت آلرژی دارید ، از زیپسور Zipsor استفاده نکنید.
برای اطمینان از اینکه دیکلوفناک برای شما ضرری نخواهد داشت ، اگر که به مشکلات زیر مبتلا هستید ، به پزشک خود اطلاع دهید :
- بیماری قلبی ، فشار خون بالا ، کلسترول بالا ، دیابت ،
- اگر سیگار می کشید ؛
- سابقه حمله قلبی ، سکته مغزی ، یا لخته شدن خون ؛
- سابقه زخم معده یا خونریزی معده ؛
- آسم ؛
- بیماری کبدی یا کلیوی ؛
- احتباس مایعات.
اشکال دارویی دیکلوفناک
دیکلوفناک در اشکال قرص ، شیاف ، امپول ، قطره چشمی و ژل موضعی در دسترس می باشد.
مصرف دیکلوفناک در دوران بارداری
مصرف دیکلوفناک در 3 ماه اول و آخر بارداری ممکن است موجب بروز بیماری های قلبی عروقی در جنین بشود. اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید ، پیش از مصرف این دارو به پزشک خود اطلاع بدهید.
معلوم نیست که آیا دیکلوفناک به شیر مادر منتقل می شود و یا می تواند برای نوزاد شیرخوار مضر باشد یا خیر. هنگام استفاده از این دارو نباید به کودک شیرخوار خود شیر بدهید.
مصرف دیکلوفناک برای افراد کمتر از 18 سال ممنوع است.
نحوه استفاده از پماد دیکلوفناک
دیکلوفناک برای درمان درد آرتریت به صورت ژل (Voltaren) باید چهار بار در روز بر روی پوست منطقه تحت درمان اعمال شود. مایع 1.5٪ (پنساید) موضعی دیکلوفناک برای استئوآرتریت چهار بار در روز بر روی زانو و دیکلوفناک مایع موضعی برای استئوآرتریت(Pennsaid) باید دو بار در روز به زانو اعمال می شود.
ژل diclofenac (Voltaren) یا مایع (Pennsaid) را بر روی پوست تمیز و خشک بمالید. دارو را بر روی پوستی که پوسته پوسته ، آلوده ، متورم و یا ترک خورده اعمال نکنید.
ژل Diclofenac (Voltaren) و مایع (Pennsaid) تنها برای استفاده بر روی پوست است. مراقب باشید دارو با چشم ها ، بینی یا دهان تماس پیدا نکند. اگر دارو با چشم ها تماس پیدا کرد ، بلافاصله چشم خود را با مقدار زیادی آب یا آب نمک شستشو دهید. اگر چشم ها تا یک ساعت پس از شستشو همچنان ملتهب بود ، با پزشک خود تماس بگیرید.
پس از استفاده از ژل نباید محل درمان را با هر نوع پانسمان یا باند پوشش دهید و محل تحت درمان نباید گرم باشد. تا 30 دقیقه پس از استفاده از دارو نخوابید و پوشت را شستشو ندهید. تا 10 دقیقه پس از استفاده از دیکلوفناک از تماس پوست با هر گونه پوشش جلوگیری کنید.
هنگام مصرف این دارو از مصرف آسپرین یا سایر داروهای داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی NSAIDs استفاده نکنید.
قبل از استفاده از داروهای سرماخوردگی ، آلرژی یا مسکن درد با پزشک معالج خود مشورت کنید. ، بسیاری از داروهای موجود در داروخانه ها حاوی آسپیرین یا سایر داروهای مشابه دیکلوفناک هستند. مصرف برخی از محصولات با هم می تواند باعث شود دوز بیش از حد از این نوع دارو را دریافت کنید. برچسب دارو ها را بررسی کنید تا ببینید آیا داروی آسپیرین ، ایبوپروفن ، کتروپفن یا ناپروکسن در آن وجود دارد یا خیر.
نحوه مصرف قرص دیکلوفناک
مارک های مختلف دیکلوفناک حاوی مقادیر مختلف این دارو هستند و ممکن است دارای مصارف گوناگونی باشند. اگر مارک دارو را تغییر دهید ، ممکن است دوز دارو نیز تغییر کند. دستورالعمل های پزشک خود را در مورد چگونگی مصرف دارو دنبال کنید. از کمترین دوز ممکن استفاده کنید که در درمان بیماری شما موثر است.
زورولکس ، ضد التهاب غيراستروييدي Zorvolex را با معده خالی حداقل یک ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا مصرف کنید..
قرص طولانی مدت یا قرص دیر انتشار را خرد نکنید و نجوید. آن را درسته قورت بدهید.
پودر کامبیا را به 2 اونس آب مصرف کنید. از مایعات دیگری برای خوردن این پودر استفاده نکنید. کامبیا اگر با معده خالی مصرف شود ، بهتر کار می کند.
اگر سردرد شما پس از مصرف کامبیا به طور کامل از بین نرفت ، با پزشک خود تماس بگیرید. دوز دوم پودر دیکلوفناک را بدون مشاوره پزشکتان مصرف نکنید. استفاده بیش از حد از داروهای سردرد میگرنی می تواند باعث سردرد شدید تر شود.
اگر دیکلوفناک را برای درازمدت استفاده می کنید ، ممکن است به آزمایش های مکرر پزشکی نیاز داشته باشید.
دارو را در دمای اتاق به دور از گرما و رطوبت نگهداری کنید.
اگر از دیکلوفناک به منظور کنترل علائم آرتریت یا التهاب مفاصل استفاده می کنید ، توجه داشته باشد که تأثیر این دارو پس از دو هفته مصرف مداوم به حداکثر میرسد. در صورتی که دیکلوفناک را فقط در صورت بروز درد مصرف می کنید ، قبل از اینکه درد شدید شود آن را مصرف کنید. مصرف دارو وقتی شدت درد زیاد شده است تأثیر زیادی نخواهد داشت.
قرص دیکلوفناک را با یک لیوان پر آب مصرف کرده و تا حداقل ده دقیقه پس از مصرف آن دراز نکشید.
اگر آسم دارید ممکن است با مصرف دیکلوفناک مشکلات تنفسی یا خس خس سینه شما بیشتر شود. در صورت بروز این مشکل مصرف دارو را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
دیکلوفناک را هر روز فقط در ساعت مشخصی مصرف کنید. زیرا احتمال اینکه یک وعده را فراموش کنید کمتر می شود.
این دارو را به مدت طولانی مصرف نکنید. در صورت نیاز به مصرف طولانی مدت ، پزشک معمولاً داروهای دیگری را همراه با دیکلوفناک به شما می دهد تا از بروز عوارض احتمالی مصرف دارو در سیستم گوارش شما پیشگیری کند.
اگر مصرف یک دوز دیکلوفناک را فراموش کردید ، آن را در اولین فرصتی که به یاد آوردید مصرف کنید. ولی اگر به زمان مصرف وعده بعدی نزدیک است ، مصرف را دو برابر نکرده و فقط وعده جدید را مصرف کنید.
عوارض جانبی دیکلوفناک
ژل یا مایع دیکلوفناک ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. در صورت بروز هر یک از این عوارض جانبی با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
علائم واکنش آلرژیک به دیکلوفناک عبارت هستند از :
- عطسه ،
- آبریزش از بینی یا گرفتگی بینی ،
- خفگی یا تنفس مشکل ؛
- تاول ؛
- تورم چهره ، لب ها، زبان یا گلو.
اگر نشانه هایی از حمله قلبی یا سکته دارید ، بلافاصله به اورژانس پزشکی مراجعه کنید. علائم حمله قلبی عبارتند از :
- درد قفسه سینه که به فک و شانه می زند ،
- بی حسی یا ضعف ناگهانی در یک طرف بدن ،
- حرف زدن با کندی ،
- احساس تنگی نفس.
در صورت بروز نشانه های زیر استفاده از دیکلوفناک را متوقف کنید و به پزشک مراجعه کنید :
- اولین علامت راش پوست ، هر چقدر هم که خفیف باشد ،
- تنگی نفس (حتی خیلی خفیف) ؛
- تورم یا افزایش سریع وزن؛
- علائم خونریزی معده مانند مدفوع خون یا تیره ، سرفه خونی یا استفراغ قهوه ای؛
- مشکلات کبدی از قبیل تهوع ، درد معده بالای سر، خارش ، احساس خستگی ، علائم آنفلوانزا ، از دست دادن اشتها ، ادرار تیره، مدفوع به رنگ خاکستری ، زردی (زرد شدن پوست یا چشم ها) ؛
- مشکلات کلیوی – ادرار نکردن یا کم شدن حجم ادرار ، ادرار کردن همراه با درد ، تورم پاها یا مچ پا ، احساس خستگی یا تنگی نفس ؛
- فشار خون بالا – سردرد شدید ، ضربان درگردن یا گوش ، خونریزی بینی ، اضطراب ، سردرگمی ؛
- کاهش گلبول های قرمز خون (کم خونی) – پوست رنگ پریده ، احساس سرگیجه یا کمبود نفس ، ضربان قلب سریع ، مشکل در تمرکز کردن ؛
- واکنش شدید پوست – تب ، گلودرد ، تورم چهره یا زبان ، سوزش چشم ها ، درد پوست همراه با بثورات پوستی قرمز یا بنفش که به خصوص در صورت یا بالا تنه گسترش می یابد و موجب پوسته پوسته شدن و لایه برداری می شود.
سایر عوارض جانبی دیکلوفناک
سایر عوارض جانبی دیکلوفناک ممکن است شامل موارد زیر باشد :
- سوء هاضمه ، نفخ ، درد معده ، حالت تهوع ، استفراغ ؛
- اسهال ، یبوست ؛
- سردرد ، سرگیجه ، خواب آلودگی ؛
- گرفتگی بینی ؛
- خارش ، افزایش تعریق ؛
- بالا رفتن فشار خون ؛
- تورم یا درد در دست ها یا پاها ؛
- خشکی ، قرمزی ، خارش ، تورم ، درد ، سختی ، تحریک ، پوسته پوسته شدن یا بی حسی در محل تحت درمان ؛
- آکنه ؛
- دل درد ؛
- یبوست .
داروهایی که با دیکلوفناک تداخل دارند
در صورت استفاده از داروهای ضد افسردگی مانند سیتالوپرام ، اسکلیتوپام ، فلوکستین (پروزاک) ، فلووکسامین ، پاروکستین ، سرترالین Zoloft ، ترازودون یا ویولازودون ، با پزشک خود مشورت کنید. مصرف هر یک از این داروها با یک NSAID (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) می تواند به راحتی باعث خونریزی و خونریزی شود.
به پزشک خود در مورد تمام داروهای مصرفی خود اطلاع دهید. به ویژه :
- سیکلوسپورین ؛
- لیتیم ؛ دیکلوفناک موجب کاهش دفع لیتیوم از طریق کلیه شده و باعث می شود که مقدار لیتیوم خون بالا برود. در این صورت ممکن است علائم مسمومیت با لیتیم ایجاد شود.
- متوترکسات ؛ دیکلوفناک سطح خونی متوترکسات را بالا برده و عوارض مصرف هم زمان آن را بیشتر می کند.
- ریفامپین ؛
- داروهای ضد قارچ ؛
- داروهای رقیق کننده خون (وارفارین ، کومادین ، یانتوون) ؛ دیکلوفناک اثرات رقیق کنندگی خون داشته و تأثیر سایر داروهای رقیق کننده خون را افزایش می دهد.
- داروهای قلبی یا فشار خون ، از جمله دیورتیک ها یا “قرص آب” ؛ دیکلوفناک ممکن است اثرات کاهش دهندگی فشار خون برخی از داروهای فشار خون را کاهش داده و موجب افزایش فشار خون شود.
- اشکال دیگر دیکلوفناک از جمله Flector، Pennsaid، Solaraze، Voltaren Gel ؛
- سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی NSAID ها – آسپرین ، ایبوپروفن (Advil ، Motrin ، ناپروکسن Aleve ، سلکوکسیب Celebrex ، اندومتاسین ، ملوکسیک و دیگران ؛
بسیاری از داروهای ضد درد دیگر و یا داروهایی که برای سرماخوردگی مصرف می شوند ، حاوی داروهای ضد التهابی مشابه دیکلوفناک هستند. که مصرف هم زمان آنها با دیکلوفناک می تواند احتمال عوارض دارو را بیشتر کند. در این موارد با پزشک خود مشورت کنید. با این حال اگر از دوزهای پایین آسپیرین برای پیشگیری از حمله قلبی یا مغزی استفاده می کنید باید مصرف آن را ادامه دهید. مگر اینکه پزشک معالج شما نظر دیگری داشته باشد.
این لیست کامل نیست. سایر داروها ممکن است با دیکلوفناک تداخل ایجاد کنند. از جمله داروهای تجویزی و بدون نسخه ، ویتامین ها و مکمل های گیاهی.
تداخل دیکلوفناک و الکل
قبل از مصرف دیکلوفناک از پزشک خود در مورد نوشیدن الکل بپرسید. هنگام مصرف دیکلوفناک ، الکل مصرف نکنید. الکل می تواند خطر خونریزی معده ناشی از دیکلوفناک را افزایش دهد. در صورتی که علائم خونریزی در معده یا روده دارید ، به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
مشکلاتی که مصرف دیکلوفناک ایجاد می کند
این عوارض در همه افراد ایجاد نمی شود و در بسیاری از موارد پس از چند روز کم شده یا بهبود می یابد. در صورت این عوارض به پزشک معالج خود اطلاع دهید. این مشکلات احتمالی عبارت هستند از :
- احساس ناخوشی : در این موارد از غذایی پر ادویه استفاده نکنید.
- سوء هاضمه و سوزش سر دل و درد معده : در این موارد دارو را بعد از غذا مصرف کنید.
- اسهال : آب زیادی مصرف کنید.
- احساس سرگیجه و خواب آلودگی : رانندگی نکنید و از کار کردن با ابزارهای دقیق خودداری کنید.
- سردرد ، تغییرات خلق و خو ، سرگیجه ، اختلال خواب : در این موارد با پزشک خود مشورت کنید.
محقق و مترجم : مینو شفیعی
