برای مبتلایان به آرتریت زانو حتی برداشتن یک قدم می تواند درناک باشد. تورم، درد، سفتی و خشکی در مفصل زانو تنها بعضی از علائم این عارضه است.
مفصل زانو یک مفصل لولایی است که از سه استخوان اصلی تشکیل شده است. محل تماس هر یک از این استخوانها با یک ماده محافظتی تحت عنوان غضروف پوشیده شده است. قسمتهای اضافی این غضروف تحت عنوان منیسک شناخته می شود که زانو را به میزان بیشتری حمایت می کند.
تمامی این قسمتهای محافظتی غضروف، از سائیده شدن استخوانها به یکدیگر در زانو که می تواند بسیار دردناک باشد جلوگیری می کنند.
با توجه به استفاده ضروری از زانوها در انجام کارهای روزمره و احتمال قوی صدمه دیدن آنها، احتمال مبتلا شدن به آسیبهای آرتریت بالاست. آرتریت انواع مختلفی دارد و پزشک با توجه به نوع آرتریت، درمان مناسب را پیشنهاد می دهد.
انواع آرتریت زانو
طبق نظر آکادمی جراحان ارتوپائدیک (orthopaedic) آمریکا بیش از صد نوع آرتریت وجود دارد. بعضی از انواع آرتریت در مفاصل زانو نسبت به بقیه مفاصل، شایع تر هستند.
اوستئو آرتریت (osteoarthritis)
اوستئو آرتریت شایعترین نوع آرتریت زانو است. این نوع آرتریت نتیجه فرسودگی غضروف محافظتی روی استخوانها در این ناحیه است.
در نتیجه این فرسودگی، استخوانهای زانو شروع به تماس و سائیده شدن به یکدیگر می کنند. این امر سبب گسترش درد شدیددر انتهای استخوانها و محدیدت در حرکات می گردد.
آرتریت پسا- آسیب(post-traumatic arthritis)
صدمات قدیمی به زانو و مفاصل اطراف آن می توانند به صورت ادامه دار شخص را تحت تاثیر قرار دهند و سبب آرتریت پسا- آسیب شوند. این شرایط وقتی رخ می دهد که شخص یک صدمه را در ناحیه زانو تجربه کرده است.
این صدمات سبب فرسودگی بیشتر مفصل زانو می شود که منجر به استئو آرتریت می گردد. تورم دردناک در مفصل زانو می تواند یکی از نتایج این نوع آرتریت باشد.
آرتریتهای نقرسی (gouty arthritis)
نقرس شکلی از آرتریت است که سبب تجمع کریستالهای اوریک اسید در مفاصل من جمله مفاصل زانو می شود. اوریک اسید یک محصول زائد است که در طی شکسته شدن بافتهای بدن تشکیل می شود. این کریستالها شبیه سوزنهایی ریز در مفاصل زانو عمل می کنند که منجر به التهاب و سپس درد و تورم می گردد.
آرتریت روماتیسمی (rheumatoid arthritis)
آرتریتهای روماتیسمی یک اختلال خودایمنی است که این اختلال به معنی حمله سیستم ایمنی بدن به سلولهای سالم است.
این عارضه بدن را فریب می دهد که فکر کند بافتهای سالمینظیر غضروف محافظتی مضر هستند. در نتیجه سیستم ایمنی به بافتهای سالم آسیب می زند و آنها را نابود می کند و سرانجام این امر منجر به تخریب مفصل می شود.
آرتریتهای روماتیسمی می توانند همچنین سبب تورم و نرم کردن استخوانهای زانو شوند.
عوامل ایجاد کننده آرتریت زانو
هر نوع از آرتریت در زانو دلایل متفاوتی دارد. به عنوان مثال، استئو آرتریت به عنوان یک عارضه فرسودگی و سائیدگی در نظر گرفته می شود. این به معنی آن است که استفاده از زانو سرانجام منجر به فرسودگی غضروف و رباطها می شود. استئو آرتریت معمولاً افراد بالای 50 سال را درگیر می کند چرا که این نوع از آرتریت در اثر استفاده بیش از حد از زانو بوجود می آید.
آرتریت نقرسی ممکن است مرتبط با عوامل متعددی باشد. که شامل:
پیری و سالخوردگی
سابقه خانوادگی این عارضه
جنسیت: مردان معمولاً بیش از زنان مبتلا به نقرس می شوند.
چاقی- افراد دارای اضافه وزن دارای بافتهای بیشتری هستند که این بافتها به اسید اوریک شکسته شوند
برخی داروها
پزشکان به طور دقیق عوامل ایجاد کننده آرتریت رو ماتیسمی را نمی دانند. به هر حال، این عارضه به نظر می رسد یک عامل ژنتیکی داشته باشد.
آرتریتهای پسا-آسیب به دلیل آسیبهای قبلی به زانو رخ می دهند. طبق نظر کلینیک کلیولند، در حدود 12 درصد بیماران مبتلا به استئو آرتریت در زانو، مفصل ران و قوزک پا، دارای آرتریت پسا- آسیب نیز هستند.
علائم آرتریت زانو
علائم معمول مرتبط با آرتریت زانو شامل موارد زیر است:
صداهایی که در مفصل زانو در حین حرکت ایجاد می شود
درد زانو که در صبحگاه بیشتر است
دردی که به نظر می رسد مرتبط با هوا بوده و در هوای بارانی بدتر می شود
سفتی و خشکی
تورم
ضعف مفصل زانو که سبب خم شدن آن می شود
داغ شدن و قرمزی روی مفصل اغلب علائم آرتریتهای نقرسی هستند اما اغلب می توانند تقریباً با توجه به درجه التهاب به هر یک از انواع آرتریت مرتبط باشند.
علائم آرتریتهای زانو معمولاً در طی زمان بدتر می شوند. علائم آرتریتهای زانو درمراحلثانویه ممکن است شامل تغییر شکل و سفتی (خشکی) قابل رویت مفصل باشند که حرکت را تقریباً غیرممکن می سازد.
به هر حال، شخص ممکن است به طور ناگهانی علائم شدید آرتریت زانو را تجربه کند.
تشخیص آرتریتهای زانو
پزشکان از طریق معاینه، مطالعه عکسها و تست آزمایشگاهی، آرتریتهای زانو را تشخیص می دهند.
در ابتدا، پزشک سوابق پزشکی شخص را مرور می کند. بعد زانو را با نگاه کردن، لمس کردن و درخواست راه رفتن روی زانو معاینه می کند (البته اگر راه رفتن امکان پذیر باشد).
پزشک در جستجوی نشانه های آرتریتها و صدمات پنهانیاست. پزشک تمام بدن را معاینه می کند چراکه بعضی از انواع آرتریت اغلب دیگر قسمتهای بدن را هم تحت تاثیر قرار می دهد.
یکی از ملاحظات در تشخیص نوع یک آرتریت این است که شخص در چه قسمتی از بدن آرتریت را تحمل می کند.
بعضی از انواع آرتریتها تنها یک زانو را تحت تاثیر قرار می دهند، درحالیکه دیگر آرتریتها معمولاً هر دو زانو را درگیر می کنند.
پزشک همچنین عکسبرداری را توصیه می کند تا تغییرات در مفصل زانو را بررسی کند. مثالهای این عکسبرداری شامل: عکسبرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام آر آی است. دو نوع آخر عکسبرداری به پزشک در تشخیص صدمه به بافتهای نرم اطراف استخوانهای زانو کمک می کند.
در تستهای آزمایشگاهی برایتشخیص عامل روماتیسمی، یک آنتی بادی (پادتن) اغلب در مبتلایان به آرتریتهای روماتیسمی یافت می شود که می تواند به پزشک در تائید تشخیص آرتریت روماتیسمی کمک کند. همچنینپزشک ممکن است درخواست تست اوریک اسید به منظور تشخیص آرتریتهای نقرسی را بدهد.
درمانهایی برای آرتریتهای زانو
پزشکان اغلب در مراحل اولیهبرای کاهش درد آرتریتو درمان،مراقبت در منزل را پیشنهاد می دهد. به طور ایده آل این درمانها از بدتر شدن آرتریت کمک می کند. مثالهای مراقبت از آرتریت زانو در منزل شامل موارد زیر است:
کاهش وزن درصورتیکه شخص اضافه وزن دارد.
انتخاب تمرینهای ورزشی با ضربه و فشار پائین تر به جای تمرینهای ورزشی با ضربه بالا به زانو.
استفاده از گرما یا یخ برای کاهش التهاب درمفصل زانو.
استفاده از تمرینهای ورزش درمانی برای قویتر کردن ماهیچه های اطراف مفصل و بهبودی انعطاف آن.
استفاده از کاهنده های درد و مسکنها برای کاهش درد و التهاب.
پوشیدن یک زانوبند یا پیچیدن یک بانداژ پارچه ای الاستیک در اطراف زانو برای افزایش پایداری و ثبات زانو.
درمانهای جایگزین نیز می توانند در این مورد کمک کنند. اگرچه این درمانهای جایگزین برای تمام افراد مبتلا به آرتریت نتیجه بخش نیستند. انتخابهایی نظیر طب سوزی نیز ممکن است کمک کننده باشد.
اگر هر کدام از گزینه های فوق درد را کاهش ندهند و علائم بیماری بدتر شونددرمانهای قابل توجه بیشتر ممکن است لازم باشد. به عنوان مثال، پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش علائم آرتریت روماتیسمی تجویز کند. مثالهای این داروها متوترکسیت (methotrexate) و سولفاسالازین (sulfasalazine) هستند.
پزشکان همچنینمی توانند تزریق کورتیکواستروئید (coricosteroid) برای کاهش التهاب در مفصل زانو انجام دهند. به هر حال، این تنها اغلب سبب کاهش درد به صورت کوتاه مدت می شود.
جراحیهای زانو معمولاً آخرین درمانی است که پزشکان برای درمان آرتریت زانو به آن متوسل می شوند. مثالهایی از این جراحیها عبارتند از:
آرتروسکپی (Arthroscopy): این درمان شامل وارد کردن ابزارهایی کوچک در داخل زانو برای نگاه کردن به نواحی پنهانی آسیب است. پزشک می تواند هر قطعه استخوان صدمه دیده از زانو خارج کند. اگر منیسک یا رباطها در اطراف زانو پاره شده باشند، پزشک ممکن است قادر به اصلاح و ترمیم این نواحی باشد.
پیوند غضروف: پزشک ممکن است از غضروف دیگر نواحی بدن استفاده و آنرا به اطراف استخونهای زانو پیوند زند.
تعویضهای زانو به صورت کامل یا جزئی: این شامل خارج کردن مفصل زانو صدمه دیده با عمل جراحی و جایگزینی آن با یک مفصل فلزی یا پلاستیکی است. مفصل جدید سعی می کند همانند مفصل زانو کار کند.
مبتلا به آرتریت زانو از چه چیزهایی باید پرهیز کند
درمانهای ذکر شده درمانهای پیشنهادی برای آرتریت زانو بود ولی نبایدهایی در رابطه با آرتریت زانو وجود دارد که مبتلایان به این عارضه باید به آنها توجه کنند.
تمام فعالیتهای فیزیکی و بدنی را متوقف نکنید.
در حالیکه مبتلا به آرتریت زانو به واسطه درد ممکن است تمایل به محدود کردن استفاده از مفصل زانو داشته باشد ولی قطع کامل تمام فعالیتهای فیزیکی می تواند سبب سفتی، تضعیف ماهیچه ای و محدودیت دامنه حرکتی در مفصل زانو گردد.
زانو را در هنگام افزایش ناگهانی درد و پس از انجام تمرینات فیزیکی در حال استراحت بگذارید.
از تزریقات کورتواستروئید بدون مشورت اولیه راجع به عوارض جانبی آن استفاده نکنید.
تزریقات کورتواستروئید می تواند التهاب را کاهش دهد ولی استفاده از این دارو حداکثر تنها به سه یا چهار بار در طول سال باید محدود شود. این تزریقات می تواند سیستمهای اندامهای متعددی را تحت تاثیر قرار دهد و سبب استئونی کروسیس (osteonecrosis)، مرگ بافتهای استخوانی، شود.
طبق نظر مایو کلینیک، بعضی پزشکان همچنین درباره تضعیف غضروف محافظتی اطراف مفصل زانو توسط این تزریقات نگران هستند. بیماران همواره بایدقبل استفاده از این تزریقات، با پزشک درباره عوارض جانبی آن مشورت کنند.
دیگر دلایل درد زانو
باید توجه داشت که آرتریت تنها عارضه ای نیست که سبب درد زانو می شود. بیماریهایی که تمامی بدن را تحت تاثیر قرار می دهند همانند لوپوس (lupus) یا سپسیس (sepsis) (مسمویت عفونی خون) مثالهایی از بیماریهایی هستند که می توانند مفاصل زانو را نیز در گیر کنند . همچنین التهاب نواحی محافظتی اطراف مفصل همانند تاندونها می تواند سبب علائمی که مشابه با آرتریت هستند شود.
نگارنده: زری هاشمی
منبع: Medical News Today
لینک منبع:
http://www.medicalnewstoday.com/articles/311095.php
