استئوپنی (Osteopenia) اصطلاحی پزشکی برای کم شدن حجم توده استخوانی (کم شدن تراکم مواد معدنی استخوان نسبت به حالت طبیعی) است که خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش میدهد.
با این حال، توده استخوانی به اندازه کافی کم نمی باشد که به آن ” پوکی استخوان” یا “استئوپروسیس (Osteoporosis)” گفته شود_ بیماریی که باعث نرمی استخوان شده و خطر شکستگی آن را افزایش می دهد.
استئوپنی خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد و به عنوان بیماری پیشگام پوکی استخوان در نظر گرفته می شود. اما، این به آن معنا نیست که تمامی افراد مبتلا به استئوپنی دچار پوکی استخوان می شوند.
استئوپنی در برابر پوکی استخوان
معیار ” تی-اِسکور (T-score)” در سنجش تراکم استخوان برای اندازه گیری سلامت استخوان استفاده می شود.
هر چه T-score پایین تر باشد، استخوان ضعیف تر است.
T-score بالاتر از –1 به معنای تراکم استخوان طبیعی، بین -1 و -2.5 نشانه استئوپنی، کمتر از -2.5 نمایانگر پوکی استخوان است.
همانند پوکی استخوان، زنان سفید پوست مسن بیشتر دچار استئوپنی می شوند. با این حال، هر کسی می تواند در هر سنی دچار این عارضه شود.
اگر چه افراد مبتلا به پوکی استخوان نسبت به مبتلایان به استئوپنی خطر بالاتری برای شکستگی استخوان دارند، اکثریت شکستگی های ناشی از پوکی استخوان در محدوده T-score استئوپنی رخ می دهند. زیرا، ابتلا به استئوپنی به طور قابل توجهی بیشتر از پوکی استخوان است.
علل و عوامل تشدید کننده استئوپنی
اوج تراکم استخوان در حدود 30 سالگی است، پس از آن کاهش تراکم استخوان های قدیمی سریعتر از شکل گیری استخوان های جدید می شود.
استخوان ها ضعیف تر و نازک تر می شوند اگر بیش از حد کلسیم از دست دهند که منجر به پوکی استخوان می شود.
از دست دادن استخوان با افزایش سن امری طبیعی و قابل انتظار است، اما عوامل متعددی می تواند بر میزان از دست رفتن توده ی استخوانی تاثیر بگذارد. عوامل شناخته شده در افزایش سرعت از دست دادن توده ی استخوانی منجر به استئوپنی و استئوپروز عبارتند از:
- مونث بودن
- یائسگی زودرس
- حداقل 50 سال سن
- کوچک و نازک بودن طبیعی استخوان ها
- نژاد قفقازی و آسیایی
- سابقه خانوادگی بیماری های استخوانی
- سیگار کشیدن
- نوشیدن بیش از حدالکل
- بی اشتهایی، آرتریت روماتوئید، و یا دیگری بیماریهای منجر به از دست دادن استخوان ها
- کمبود کلسیم و ویتامین D
- سبک زندگی غیر فعال و یا کم تحرک
- مصرف طولانی مدت برخی داروها _ از جمله گلوکوکورتیکوئیدها و برخی داروهای ضد تشنج
- سطح پایین استروژن (در زنان) و یا تستوسترون (در مردان)
نحوه درمان استئوپنی
تغییر در شیوه زندگی می تواند به درمان استئوپنی کمک کند از جمله:
- دریافت کلسیم و ویتامین به میزان لازمD
- ترک سیگار
- کم کردن مصرف الکل
- ورزش کردن روزانه
- داشتن رژیم غذایی غنی
علاوه بر این، مصرف برخی داروها باعث آهسته شدن روند از دست دادن توده استخوانی و کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی می شود. این داروها عبارتند از:
- تریپاراتید (Forteo)_ فرم ترکیبی از هورمون تحریک کننده رشد استخوان
- تعدیل کننده گیرنده استروژن انتخابی مانند رالوکسیفن (Evista)_ دارای اثرات مثبت شبه استروژنی بر استخوان
- کلسی تونین_ باعث افزایش تراکم مواد معدنی استخوان
- بیس فسفونات ها مانند فوزاماکس (alendronate)، ایباندرونات (Boniva)، اکتونل (risedronic acid)، و زولدرونیک اسید (Reclast)_ مانع تحلیل رفتن استخوان
استروژن درمانی جایگزین نیز می تواند به درمان استئوپنی کمک کند.
منبع : http://www.everydayhealth.com/osteoporosis/guide/osteopenia
