درد سیاتیک درد در پاهاست که به دلیل گیر افتادن عصب در ناحیه پائین پشت (پائین کمر) بوجود می آید. اگر چه منشاء درد در ناحیه پائین ستون فقرات است ولی درد ناشی از این عارضه در امتداد عصب سیاتیک از باسن تا پائین پاها تیر می کشد. این درد پا که به عنوان رادیکولوپاتی (radiculopathy) نیز شناخته می شود غالباً بدتر از درد پشت و پائین کمر است. این درد غالباً در یک پا احساس می شود و غیر قابل تحمل است.
چرا درد سیاتیک رخ می دهد؟
دلیل اصلی این درد دیسک هرنی (herniated disk)- فتق دیسک یا دیسک جا به جا شده است. زمانیکه یکی از دیسکهای ستون مهره ها در ناحیه پائین کمر دچار پارگی یا شکاف می شود، دیسک وارد کانال نخاعی می شود و روی عصب سیاتیک فشار وارد می کند.
1.کایروپرکتیک یا چیروپرکتیک (chiropractic)
با توجه به نتایج یک مطالعه که در مجله Manipulative and Physiological Therapeutics در سال 2010 منتشر شد، 60 درصد مبتلایان به سیاتیک که از سایر درمانها نتیجه نگرفته بودند با استفاده از درمانهای دستی تا حدی درد سیاتیک در آنها تخفیف یافت. در این مطالعه 120 نفر از مبتلایان به درد سیاتیک، به مدت 4 هفته و هر هفته 3 بار تحت مراقبتهای کایروپرکتیک (چیروپرکتیک) قرار گرفتند. در مبتلایانی که کایروپرکتیک پاسخگو بود، فوائد این روش درمانی به مدت یک سال ادامه داشت. درمانهای دستی در ناحیه کمر باعث واکنش سیستم اعصاب و کاهش درد و برگشت تحرک عادی به ناحیه آسیب دیده می شود. همچنین کایروپرکتیک سبب کاهش التهابات می گردد و سطح مکانیزم خوددرمانی بدن را بالا می برد.
2.طب سوزنی
طب سوزنی در همان جلسه اول می تواند باعث کاهش درد سیاتیک گردد اگرچه برای دیدن بهبودی این عارضه 12 جلسه طب سوزنی لازم است. با توجه به مطالعه انجام شده در مجله طب سنتی چین، Journal of Traditional Chinese Medicine ، با استفاده از طب سوزنی گرمایی، که در آن سوزنها قبل از استعمال گرم می شوند، 17 نفر از 30 مبتلا به درد سیاتیک، کاملاً از این درد رهایی یافتند و در 10 نفر علائم بهبود یافت.
3.یوگا
طبق مطالعه منتشر شده در مجله درد، Pain، در افراد مبتلا به درد مزمن کمر و پشت که برای 16 هفته متمادی تمرینات یوگای آینگار (Iyengar yoga) انجام دادند، درد به میزان 64 درصد و ناتوانی به میزان 77 درصد کاهش یافت. اگرچه اثرات یوگا روی عصب سیاتیک مشخص نیست ولی حرکات نرم و ملایم این ورزش موثر است. با تقویت عضلات و بهبود انعطاف پذیری، یوگا می تواند به تخفیف درد سیاتیک کمک کند.
4.ماساژ
انتظار یک ماساژ باحال نظیر آنچه در اسپا می بینید را نداشته باشید. در ماساژ درمانی برای درد سیاتیک نقاط تریگر (trigger points) هدف قرار می گیرند. عصب سیاتیک زیر عضله ای به نام پیریفورمیس قرار دارد. در صورتیکه عضله پیریفورمیس دچار گرفتگی شود باعث اعمال فشار روی عصب سیاتیک می شود که باعث ایجاد گزگز و بی حسی در پاها می گردد. در ماساژ درمانی سیاتیک، به نواحی ملتهب یا حساس یا نقاط تریگیر در عضله پیریفورمیس و سایر عضلات پائین کمر و شکم فشار وارد می شود. معمولاً ماساژها با فاصله زمانی 7 تا 10 روز انجام می شود و در صورتیکه بعد از جلسه چهارم بهبودی حاصل نشود، لازم است مبتلایان نوع دیگری از درمان را امتحان کنند.
5.درمانهای مستعمل روی پوست
روغنهای ضدالتهابی وجود دارند که با دو تا سه بار استفاده در طول روز می توانند سبب تخفیف درد در ناحیه درگیرشوند. گزینه دیگر استفاده از کرمهای فلفل هندی هستند. کاپسایسین موجود در فلفل مانع از آزاد شدن ترکیبات درد در اعصاب می شود. در موارد شدید ممکن است پچ های دارای فلفل که برای تخفیف دردهای زونا استفاده می شوند، بکار روند.
6.یخ یا گرما
با توجه به اینکه عصب سیاتیک در عمق پاها و باسن قرار دارد بنابراین استفاده از یخ یا گرما سبب تخفیف التهابات داخلی ناشی از این عارضه نمی شود. ولی استعمال یخ و گرما می تواند در مقابله با تحریکات ناشی از این عارضه موثر باشد. از کیسه های یخ یا پدهای گرم به مدت 15 دقیقه در نواحی دردناک استفاده کنید.
7.پنجه شیطان
گیاه دارویی پنجه شیطان (devil’s claw) کاملاً خاصیت ضد التهابی داشته و همانند ایبوپروفن و سایر داروهای ضد التهابی عمل می کند. این گیاه دارای ترکیب غعالی تحت عنوان هارپاگوسید (harpagoside) است. آزمایشات نشان می دهد که مکملهای دارای این گیاه دارویی برای بسیاری از افراد قابل استفاده هستند ولی مبتلایان به سیاتیک که مبتلا به زخمهای عفونی هستند یا داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند، نباید از این گیاه دارویی یا مکملهای دارای ترکیبات آن استفاده نمایند.
8.مسکنها و شل کننده های عضلانی
استفاده از داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی چه داروهایی که نیاز به نسخه دارند و چه آنها که در دسترس هستند (همانند ایبوپروفن) می تواند سبب کاهش درد شود. با توجه به اینکه ممکن است دیسک هرنی (فتق دیسک) با اسپاسم عضلانی نیز همراه باشد، پزشکان گاهی اوقات شل کننده های عضلانی و داروهای ضدافسردگی تریسیکلیک را تجویز می کنند. البته استفاده از این داروها سبب درمان این عارضه نمی شود بلکه تنها درد را تخفیف می دهند.
9.تزریقات استروئیدی اپیدورال
ممکن است به مبتلایان به درد سیاتیک که درد آنها یک ماه ادامه داشته است و درمانهای دیگر در آنها موثر نبوده است، تزریقات استروئیدی در ناحیه کمر تجویز شود. دراین تزریق با کمک عکسبرداری اشه ایکس، در ناحیه ریشه عصب سیاتیک در پائین کمر، داروی استروئیدی تزریق می شود. هدف کاهش التهابات در انشعاب عصب است. با توجه به اثرات و عوارض جانبی این داروها، تزریقات استروئیدی تنها به سه بار در طی یک سال محدود می شود.
10.فیزیوتراپی و ورزش درمانی
با توجه به درد سیاتیک، مبتلایان به این عارضه معمولاً تمایلی به ورزش کردن و تحرک داشتن ندارند. ولی با توجه به نظر متخصصین، خوابیدن درتختخواب سبب طولانی تر شدن درد ناشی از این عارضه می شود. ورزش و تحرک داشتن سبب انتقال خون به دیسک و عصب درگیر می شود و این امر سبب دور شدن مواد شیمیایی که سبب التهاب می شوند، می گردد. مبتلایان باید 15 تا 20 دقیقه پیاده روی کنند. در صورتیکه درد سیاتیک در هنگام راه رفتن غیر قابل تحمل است، می توان شنا کردن یا تمرینات ایروبیک در آب را امتحان کرد. همچنین فیزیوتراپ می تواند تمرینات کششی برای برگشت انعطاف پذیری کمر یا حرکات تقویتی برای عضلات توصیه کند. همچنین این تمرینات در پایداری ستون فقرات و بروز صدماتی مشابه جلوگیری می کند.
11.عمل جراحی
ممکن است در صورت ادامه داشتن بی وقفه علائم به مدت 4 تا 6 هفته و عدم جوابگویی درمانهای دیگر عمل جراحی انجام شود. عمل جراحی می تواند سبب کاهش درد به میزان بیشتری نسبت به سایر درمانها، در سه ماهه بعد از عمل شود. با این وجود فوائید این عمل جراحی تا 4 سال ادامه دارد.
نگارنده: زری هاشمی
منبع: Prevention
لینک منبع:http://www.prevention.com/health/health-concerns/best-treatments-sciatic-nerve-pain
