شانه منجمد (Frozen Shoulder): علل، علائم و درمانها 🦾🩹
شانه منجمد، که با نام علمی کپسولیت چسبنده (Adhesive Capsulitis) نیز شناخته میشود، عارضهای شایع است که با تورم، سفتی و کاهش حرکت مفصل شانه همراه است. این بیماری معمولاً افراد بین سنین ۴۰ تا ۶۰ سال را تحت تأثیر قرار میدهد و در برخی موارد ممکن است هر دو شانه را درگیر کند.
شانه منجمد چیست؟
شانه منجمد به حالتی اطلاق میشود که کپسول مفصلی شانه، شامل بافتهای همبند اطراف مفصل، ضخیمتر و سفتتر میشود. این عارضه باعث کاهش فضای حرکتی در مفصل شانه میشود و اغلب با درد و خشکی همراه است.
دلایل شانه منجمد
علت دقیق شانه منجمد به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل زیر ممکن است در ایجاد این عارضه نقش داشته باشند:
- بیتحرکی:
- استراحت طولانیمدت پس از آسیب یا جراحی.
- دیابت:
- احتمال بروز شانه منجمد در افراد مبتلا به دیابت ۲ تا ۴ برابر بیشتر است.
- عوامل دیگر:
- سکته مغزی.
- کمکاری یا پرکاری تیروئید.
- بیماری پارکینسون.
- بیماریهای قلبی-عروقی.
عوامل خطرساز برای شانه منجمد
- سن و جنسیت:
- بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال رخ میدهد.
- ۷۰٪ موارد در زنان مشاهده میشود.
- سابقه صدمات یا جراحی:
- شکستگی استخوان بازو یا جراحی شانه.
- بیماریهای مزمن:
- دیابت.
- بیماریهای تیروئیدی.
- بیماریهای عصبی و عضلانی.
علائم شانه منجمد
شانه منجمد به طور معمول در سه مرحله پیشرفت میکند:
۱. مرحله دردناک (Freezing Phase):
- ویژگیها:
- شانه سفت شده و حرکت آن همراه با درد است.
- دامنه حرکت محدود میشود.
- درد شبها تشدید مییابد.
- مدت زمان: ۶ هفته تا ۹ ماه.
۲. مرحله انجماد (Frozen Phase):
- ویژگیها:
- شانه به طور روزافزونی سفتتر میشود.
- دامنه حرکت به شدت کاهش مییابد.
- درد ممکن است کاهش یابد اما همچنان وجود دارد.
- مدت زمان: ۴ تا ۱۲ ماه.
۳. مرحله بهبودی (Thawing Phase):
- ویژگیها:
- حرکت شانه به تدریج بهبود مییابد.
- درد کاهش مییابد یا از بین میرود.
- مدت زمان: ۶ ماه تا ۲ سال.
تشخیص شانه منجمد
- معاینه بالینی:
پزشک با بررسی علائم و معاینه حرکات شانه، بیماری را تشخیص میدهد. - تصویربرداری:
- اشعه ایکس برای رد مشکلات استخوانی.
- MRI برای مشاهده بافت نرم و ارزیابی وضعیت کپسول مفصلی.
درمان شانه منجمد
۱. درمانهای غیر جراحی
- مسکنها:
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای کاهش درد و تورم.
- استفاده از استامینوفن (پاراستامول) برای دردهای خفیفتر.
- کمپرس گرم و سرد:
- کمپرس گرم برای شل کردن عضلات و افزایش جریان خون.
- کمپرس سرد برای کاهش تورم.
- تزریقات کورتیکواستروئید:
- برای کاهش التهاب و درد در مرحله دردناک بیماری.
- فیزیوتراپی:
- تمرینات کششی و تقویتی برای افزایش دامنه حرکت و کاهش خشکی شانه.
۲. درمانهای فنی و تخصصی
- تحریک الکتریکی (TENS):
- تسکین درد با ارسال پالسهای الکتریکی ضعیف به عصبهای ناحیه شانه.
- دستکاری شانه:
- حرکت دادن مفصل شانه تحت بیهوشی عمومی برای باز کردن کپسول سفتشده.
- آرتروسکوپی شانه:
- در موارد نادر، جراحی برای برداشتن بافت همبند اضافی.
مدیریت و پیشگیری
- حرکات کششی و تمرینی:
- انجام تمرینات ملایم برای حفظ حرکت شانه.
- پرهیز از بیتحرکی:
- جلوگیری از عدم حرکت طولانیمدت پس از جراحی یا آسیب.
- مشاوره با پزشک:
- در صورت احساس سفتی یا درد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
جمعبندی
شانه منجمد یک عارضه شایع اما قابل مدیریت است که معمولاً طی چند سال بهبود مییابد. درمانهای متنوعی از جمله داروها، فیزیوتراپی و گاهی جراحی وجود دارند که میتوانند درد را کاهش داده و حرکت شانه را بهبود بخشند. برای پیشگیری از این عارضه، انجام تمرینات کششی و حفظ تحرک شانه ضروری است.
منبع: Medical News Today