علت سوزن سوزن شدن دست ها و پاها چیست؟

سوزن سوزن شدن دست و پا

مور مور شدن یا سوزن سوزن شدن دست ها، پاها یا هردو یک نشانه رایج و آزاردهنده است. این نشانه گاهی خوش خیم و موقت است. به عنوان مثال ممکن است بر اثر وارد آمدن فشار به عصب ها بروز کند که معمولا زمانی رخ می دهد که سر خود را برای مدت طولانی روی دستتان قرار می دهید یا پاهایتان را روی هم می اندازید. در هر دو مورد مور مور و سوزن سوزن شدن – که معمولا بدون درد است – بروز کرده و با حذف فشار از روی دست یا پا برطرف می شود.

اما در بسیاری موارد سوزن سوزن شدن دست ها و پاها می تواند شدید، اپیزودیک یا مزمن باشد. این عارضه ممکن است با علائم دیگری نیز همراه باشد، از جمله درد، خارش، بی حسی و ضعف عضلانی. در این موارد سوزن سوزن شدن ممکن است نشانه ای از یک آسیب عصبی باشد که در نتیجه آسیب در سوانح، آسیب های ناشی از فشارهای مکرر، عفونت های باکتری یا ویروسی، قرار گرفتن در معرض سموم و بیماری های سیستمیک مانند دیابت.

چنین آسیب های عصبی نوروپاتی محیطی نیز نامیده می شوند، زیرا بر روی عصب های دور از مغز و نخاع تاثیر می گذارند، اغلب دست ها و پاها. بیش از 100 نوع مختلف از آسیب های نوروپاتی محیطی وجود دارد. نوروپاتی محیطی به مرور زمان ممکن است بدتر شود و منجر به اختلال در حرکت و حتی ناتوانی شود.

لازم است در صورت بروز سوزن سوزن شدن های مداوم در دست ها، پاها یا هر دو بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. هر چه سریعتر علت این احساس کشف شود، کمتر دچار آسیب های طولانی مدت خواهید شد.

علت سوزن سوزن شدن دست ها و پاها چیست؟

دیابت یکی از شایع ترین علل نوروپاتی محیطی است که حدود 30 درصد موارد را شامل می شود. در نوروپاتی دیابتی، سوزن سوزن شدن و سایر علائم ابتدا در هر دو پا پدیدار می شوند و سپس به قسمت های بالای پا سرایت می کند که با سوزن سوزن شدن دست ها و بازوها نیز دنبال می شود. حدود دو سوم افراد مبتلا به دیابت دچار شکل خفیف تا شدید آسیب عصبی هستند. در بسیاری موارد این علائم اولین نشانه های دیابت محسوب می شوند.

در رابطه با 30 درصد دیگر از نوروپاتی محیطی علت یا ناشناخته است و یا ایدیوپاتیک (idiopathic) است. 40 درصد باقیمانده نیز علل مختلفی دارند، از جمله:

  • سندروم گیر افتادن عصب محیطی. این بیماری شامل سندروم تونل کارپ، فلج عصب اولناز، فلج عصب پرونئال و فلج عصب رادیال است.
  • بیماری های سیستمیک. از جمله اختلالات کلیوی، بیماری کبد، آسیب های عروقی و بیماری های خون، آمیلوئیدوز، اختلالات بافت همبند و التهاب مزمن، عدم تعادل هورمونی (از جمله کم کاری تیروئید) و سرطان ها و تومورهای خوش خیم که بر روی اعصاب تاثیر می گذارند.
  • کمبود ویتامین ها. ویتامین های E، B1، B6، B12 و نیاسین برای عملکرد عصبی سالم ضروری هستند. به عنوان مثال کمبود ویتامین B12 منجر به کم خونی مزمن می شود که یکی از دلایل اصلی نوروپاتی محیطی است. اما مصرف بیش از حد ویتامین B6 نیز ممکن است منجر به سوزش دست و پا شود.
  • اعتیاد به الکل. مصرف کنندگان الکل دچار کمبود تیامین یا دیگر کمبودهای دیگر خواهند بود که به علت عادت های بد غذایی بروز می کند که یکی از مهم ترین علل بروز نوروپاتی محیطی است. به علاوه اعتیاد به الکل به خودی خود منجر به آسیب عصبی می شود که برخی محققان آن را نوروپاتی الکلی می نامند.
  • سموم. برخی سم ها عبارتند از فلزات سنگین نظیر سرب، آرسنیک، جیوه، تالیوم و برخی مواد شیمیایی صنعتی و محیطی. برخی داروها، به ویژه داروهای شیمی درمانی و همچنین داروهای تزریقی ضد ویروس و آنتی بیوتیک نیز دارای این سموم هستند.
  • عفونت ها. برخی عفونت ها عبارتند از بیماری لایم، زگیل (واریسلا زوستر)، سیتومگالوویروس، اپستین بار، هرپس سیمپلکس و ایدز.
  • بیماری های خودایمنی. از جمله لوپوس و آرتریت روماتوئید و سندروم Guillain-Barre.
  • اختلالات ارثی. مانند بیماری هایی که دارای علائم حسی و حرکتی هستند کهه شایع ترین آن شارکوت ماری توث (Charcot-Marie-Tooth) نامیده می شود.
  • آسیب. اغلب بر اثر تروما بروز می کند، عصب ها ممکن است فشرده شده، خرد شده و یا آسیب ببینند و منجر به بروز درد عصبی شوند. از جمله این آسیب ها عبارتند از فشار ناشی از دیسک فتق و یا استخوانی که از جا در رفته است.

تشخیص سوزن سوزن شدن دست ها و پاها

اگر به دنبال درمان سوزش دست و پای خود هستید، پزشک یک سری معاینات جسمی کامل انجام داده و سابقه پزشکی شما را مورد بررسی قرار می دهد و به بررسی علائم، محیط کاری، عادت های اجتماعی (از جمله میزان مصرف الکل)، قرار گرفتن در معرض سم، خطر ابتلا به HIV یا دیگر بیماری های عفونی می پردازد.

علاوه بر معاینات پزشکی، آزمایشاتی نیز ممکن است انجام شوند، از جمله:

  • آزمایش خون. این آزمایش برای تشخیص دیابت، کمبود ویتامین، بررسی اختلال عملکرد کبد یا کلیه و سایر اختلالات متابولیک و علائم غیرطبیعی مربوط به فعالیت سیستم ایمنی انجام می شود.
  • بررسی مایع نخاعی. این آزمایش آنتی بادی های مربوط به نوروپاتی محیطی را شناسایی می کند.
  • الکترومیوگرافی (EMG)، یک آزمایش از فعالیت الکتریکی عضلات
  • سرعت هدایت عصبی (NCV)

دیگر آزمایش ها عبارتند از:

  • توموگرافی کامپیوتری (CT)
  • تصویربرداری و رزونانس مغناطیسی (MRI)
  • نمونه برداری عصبی
  • نمونه برداری پوست برای مشاهده انتهای فیبر عصبی

درمان سوزن سوزن شدن دست و پا

درمان موفق این عارضه به تشخیص درست و درمان علت بروز عارضه بستگی دارد. تا زمانی که سلول های عصبی محیطی کشته نشده اند، توانایی بازسازی دارند.

گرچه درمانی برای نوع ارثی نوروپاتی محیطی وجود ندارد، اما بسیاری از انواع آن از طریق درمان قابل بهبود خواهند بود. به عنوان مثال کنترل قند خون در فرد مبتلا به دیابت پیشروی نوروپاتی دیابتی را آهسته می کند، مکمل های ویتامین نیز نوروپاتی محیطی را در افراد مبتلا به کمبود ویتامین بهبود می بخشد.

بهبود سبک زندگی نیز به بهبود و کنترل این بیماری کمک می کند، از جمله داشتن یک وزن ایده آل، اجتناب از قرار گرفتن در معرض سموم، پیگیری برنامه های ورزشی تحت نظارت پزشک، انتخاب یک رژیم غذایی متعادل و اجتناب از مصرف الکل. به علاوه توصیه می شود سیگار را ترک کنید، زیرا منجر به محدود شدن خونرسانی و مواد مغذی به اعصاب محیطی می شود.

 

[toggle title=”تیم تحقیقاتی این مقاله” state=”close” ]

دکتر لیلا صدیقی پور

متخص طب فیزیکی و توانبخشی

نگارنده و محقق: سمیه محمدی

[/toggle]

لینک منبع

درمان بی خوابی

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا