آرتروز زانو که اغلب به عنوان بیماری افراد مسن شناخته میشود، در جوانی هم ممکن است رخ دهد و تأثیرات قابلتوجهی بر کیفیت زندگی داشته باشد. این بیماری که ناشی از تحلیل غضروف زانو است، میتواند در اثر عوامل مختلفی همچون آسیبهای ورزشی، ژنتیک، یا حتی سبک زندگی ظاهر شود. در ادامه، نگاهی جامع به علائم آرتروز زانو در جوانان، دلایل بروز آن و روشهای درمانی خواهیم داشت.
آرتروز زانو چیست؟ 🌟
آرتروز زانو (Osteoarthritis) نوعی بیماری مفصلی است که در اثر تحلیل تدریجی غضروف محافظ در انتهای استخوانها ایجاد میشود. این غضروفها به طور طبیعی باعث تسهیل حرکت و جلوگیری از ساییدگی استخوانها میشوند. در جوانان، این بیماری اغلب ناشی از فشار بیشازحد یا آسیبهای قبلی است که با گذشت زمان، تخریب مفصل را تسریع میکند.
علائم آرتروز زانو در جوانی 🚨
علائم آرتروز زانو ممکن است در ابتدا خفیف باشند، اما با پیشرفت بیماری شدت میگیرند. برخی از مهمترین علائم عبارتند از:
1. درد مداوم یا دورهای
- درد زانو که در ابتدا تنها در هنگام فعالیتهایی مانند ورزش، بالا رفتن از پله یا بلند کردن اجسام سنگین بروز میکند.
- با پیشرفت بیماری، درد ممکن است حتی در زمان استراحت نیز حس شود.
2. خشکی مفصل
- سختی زانو بهویژه در اول صبح یا پس از دورههای طولانی استراحت.
- این خشکی معمولاً با حرکت بهبود مییابد.
3. تورم و التهاب
- تورم زانو به دلیل التهاب ناشی از تخریب غضروف و تولید مایع اضافی در مفصل.
- ممکن است زانو گرمتر از حالت طبیعی به نظر برسد.
4. صدای تقتق یا ساییدگی زانو
- صدای کلیک، تقتق یا حس ساییدگی در زانو به هنگام حرکت دادن مفصل.
- این علامت به دلیل تماس مستقیم استخوانها به وجود میآید.
5. محدودیت در حرکت
- کاهش دامنه حرکت زانو؛ بهطوری که خم کردن یا باز کردن کامل زانو دشوار میشود.
- ممکن است این محدودیت با گذشت زمان شدیدتر شود.
6. ضعف و ناپایداری زانو
- حس لغزش یا ناپایداری در زانو هنگام راه رفتن.
- این ضعف میتواند به دلیل آسیب به عضلات و رباطهای حمایتکننده زانو باشد.
7. تغییر شکل مفصل
- با پیشرفت بیماری، زانو ممکن است ظاهر نامتقارن یا بدشکلی پیدا کند.
- این تغییر شکل به دلیل تحلیل استخوان و کاهش غضروف است.
8. درد تشدید شونده با تغییرات آبوهوا
- بسیاری از افراد مبتلا گزارش میدهند که درد زانو در هوای سرد یا مرطوب تشدید میشود.
9. خستگی یا احساس ضعف عمومی در پاها
- به دلیل فشار مداوم بر زانوها، پاها ممکن است دچار ضعف یا خستگی غیرمعمول شوند.
چرا آرتروز زانو در جوانی رخ میدهد؟ 🤔
دلایل متعددی میتوانند در بروز آرتروز زانو در جوانی نقش داشته باشند:
- آسیبهای ورزشی: افرادی که ورزشهای پرفشار مانند فوتبال، بسکتبال یا وزنهبرداری انجام میدهند، بیشتر در معرض خطر هستند.
- ژنتیک: سابقه خانوادگی آرتروز میتواند شانس ابتلا را افزایش دهد.
- چاقی: وزن اضافی فشار مضاعفی بر مفاصل زانو وارد میکند.
- اختلالات ساختاری: مشکلاتی مانند پای پرانتزی یا ضربدری میتواند باعث توزیع نامناسب وزن شود.
- عفونتها یا التهابهای مزمن: برخی عفونتها یا بیماریهای خودایمنی مانند روماتیسم مفصلی ممکن است به آرتروز زودهنگام منجر شوند.
چگونه آرتروز زانو در جوانی تشخیص داده میشود؟ 🩻
پزشکان برای تشخیص آرتروز زانو، از روشهای زیر استفاده میکنند:
- معاینه بالینی: بررسی علائم فیزیکی مانند درد، تورم یا محدودیت حرکتی.
- تصویربرداری پزشکی: عکسبرداری با اشعه ایکس، امآرآی یا سیتیاسکن برای مشاهده میزان تخریب غضروف.
- آزمایش خون: جهت رد سایر بیماریهای مرتبط با التهاب مفصل.
- آزمایش مایع مفصلی: تحلیل مایع مفصلی برای تشخیص عفونت یا التهاب.
راههای درمان آرتروز زانو در جوانی 🌈
خوشبختانه، آرتروز زانو در مراحل اولیه قابل کنترل است. روشهای درمانی شامل موارد زیر میشود:
1. درمانهای غیرجراحی
- فیزیوتراپی: تقویت عضلات حمایتکننده زانو و بهبود دامنه حرکتی.
- داروهای ضدالتهابی: کاهش درد و التهاب با داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن.
- تزریقها: تزریق کورتیکواستروئیدها یا اسید هیالورونیک به مفصل برای کاهش التهاب.
2. تغییر سبک زندگی
- کاهش وزن: کاهش بار وارده به زانو.
- ورزشهای کمفشار: ورزشهایی مانند شنا یا یوگا میتوانند مؤثر باشند.
- اصلاح حرکات: استفاده از کفشهای مناسب و اجتناب از حرکات آسیبزا.
3. روشهای جراحی
- در موارد پیشرفته، ممکن است جراحیهایی مانند آرتروسکوپی، اصلاح محور یا حتی تعویض مفصل زانو نیاز باشد.
افسانه یا واقعیت؟ 🤯
❓ آرتروز فقط در افراد مسن دیده میشود؟ ✔️ اشتباه! آرتروز میتواند هر فردی را، حتی در دهه دوم زندگی، تحت تأثیر قرار دهد.
❓ فقط اضافه وزن باعث آرتروز زانو میشود؟ ✔️ خیر، عوامل دیگری مانند آسیبدیدگیهای ورزشی یا ژنتیک هم مؤثر هستند.
❓ آرتروز درمان ندارد؟ ✔️ اگرچه درمان قطعی برای بازگرداندن غضروف از دسترفته وجود ندارد، اما علائم بیماری قابل مدیریت و کنترل هستند.
جدیدترینها درباره آرتروز زانو 🧠
🔍 تحقیقات جدید نشان دادهاند که تزریقهای سلولهای بنیادی ممکن است به بازسازی غضروف کمک کنند.
🔍 رباتهای جراح هوشمند برای انجام جراحیهای پیچیده زانو با دقت بالا در حال استفاده هستند.
🔍 فناوریهای پوشیدنی مانند زانوبندهای هوشمند میتوانند به بیماران در کاهش فشار و نظارت بر علائم کمک کنند.
نظرات مردم درباره آرتروز زانو 💬
🌟 مینا، ۲۷ ساله، شیراز: “من بعد از یک آسیب ورزشی دچار آرتروز شدم. اوایل خیلی ترسیده بودم، اما با فیزیوتراپی و ورزشهای خاص، حالم خیلی بهتره.”
🌟 احمد، ۳۵ ساله، تهران: “زندگی پشت میزنشینی باعث شد وزنم زیاد بشه و زانوهام درد بگیره. الان هر روز پیادهروی میکنم و خیلی تأثیر داشته.”
🌟 جسیکا، ۳۰ ساله، نیویورک: “آرتروز زودرس داشتم، اما تزریق اسید هیالورونیک خیلی کمکم کرد. الان حتی دویدن هم مشکلی نداره.”
🌟 علی، ۳۲ ساله، اصفهان: “اصلاح حرکاتم در باشگاه و استفاده از کفش مناسب خیلی به کاهش دردم کمک کرد.”
🌟 سحر، ۲۹ ساله، کرج: “آرتروز باعث شد به فکر سلامتی خودم بیشتر باشم. الان با یک رژیم مناسب و ورزش، درد تقریباً از بین رفته.”
کلینیک مغز و اعصاب دکتر مصطفی امیری؛ همراه شما برای بهبود زانوهای جوانی 🏥
اگر از علائم آرتروز زانو رنج میبرید، متخصصین کلینیک مغز و اعصاب و روان دکتر مصطفی امیری آمادهاند تا بهترین درمانهای روز دنیا را برای شما ارائه دهند. 🌟 با تشخیص دقیق و برنامههای درمانی مؤثر، میتوانید زندگی سالمتری داشته باشید. 💪
مراحل ابتلا به آرتروز زانو
آرتروز زانو (arthrosis) در واقع همان استئو آرتریت زانو (osteoarthritis) است که به عنوان سائیدگی مفصل هم شناخته می شود و شایعترین نوع آرتریت است. آرتروز یک بیماری تخریب مفصلی است که غضروف انتهای استخوانها را تحت تاثیر قرار می دهد. غضروف یک بافت لغزنده است که یک سطح صیقلی برای حرکت مفصل بوجود می آورد و همانند یک بالشتک بین استخوانها عمل می کند.
شناخت آرتروز
در مبتلایان به آرتروز (استئوآرتریت)، غضروف سائیده می شود و منجر به رشد بیش از اندازه استخوانهای زیر سطح غضروف می گردد. غضروف زبر شده و سپس می شکند وتخریب می شود.
تخریب غضروف سبب درد، تورم و مشکلات حرکتی در مفصل می گردد. این علائم به مرور زمان بدتر می شوند.
آرتروز (استئوآرتریت) می تواند هر مفصلی را درگیر کند. این شامل مفاصل بزرگی همانند زانو و مفصل ران و مفاصل کوچکتر همانند مفاصل انگشتان می شود.
زانو یکی از معمولترین مفاصلی است که تحت تاثیر آرتروز (استئوآرتریت) قرار می گیرد. مفاصل زانو انعطاف پذیری، حمایت بدن، پایداری و حفاظت را بوجود می آورند.
آرتروز در هر سنی می تواند شروع شود ولی معمولترین سن ابتلا به این عارضه 65 سالگی است. طبق نظر بنیاد آرتریت از هر دو فرد بزرگسال یک نفر به علائم این بیماری دچار می شود.
عوامل خطرساز معینی وجود دارد که فرد به ابتلا به آرتروز مستعد می سازد. این عوامل عبارتند از:
- بالا رفتن سن
- چاقی
- صدمه سابق به زانو
- استفاده زیاده از حد از زانو
- عضلات ران ضعیف
- ژنتیک
مراحل آرتروز
آرتروز (استئوآرتریت) به صورت تدریجی در طی چندین سال ایجاد می شود. درمان آرتروز می تواند مشکل باشد چرا که گاهی اوقات این بیماری تا رسیدن به مرحله پیشرفته نمایان نمی شود. دربسیاری از موارد افراد زمانی علائم این بیماری را تجربه می کنند که آرتروز به زانو صدمه وارد کرده و دیگر قابل بازگشت نیست.
آرتروز (استئوآرتریت) دارای مراحلی است.مبتلایان به این عارضه باید به این مراحل و علائم مشخصه آنها توجه کنند تا این عارضه را تحت کنترل داشته باشند.
مرحله 0 – سلامتی نرمال زانو
مرحله 0 دوره پس از وارد شدن یک صدمه یا معاینه بدنی است که عکسبرداری اشعه ایکس انجام می شود.
عکسهای اشعه ایکیس تصاویر جزئیات استخوانها را نشان می دهند که به پزشکان در تشخیص استئو آرتریت کمک می کند. در این مرحله، عکسهای اشعه ایکس هیچگونه آسیبی را نشان نمی دهند و مفاصل زانو هنوز سالم هستند. هیچ نشانه ای از آرتروز (استئو آرتریت) دیده نمی شود.
مرحله 1- مینور (minor)
در این مرحله، توده های کوچکی از استخوانها ( استئوفیت-osteophyte ) ممکن است در ناحیه زانو رشد کنند. غضروف اندکی آسیب دیده است. هیچ نشانه واضحی از باریک شدن فضای بین استخوانها که نشان دهنده از بین رفتن غضروف است دیده نمی شود.
در مرحله 1، بعید است که افراد مبتلا به آرتروز (استئو آرتریت) درد یا ناراحتی را در زانو احساس کنند. حتی عکسهای اشعه ایکس نیز در این مرحله نرمال به نظر می رسند.
مرحله 2- خفیف (mild)
در طی این مرحله علائم آرتروز( استئو آرتریت) قابل توجه می شوند و پزشکان می توانند نشانه های خاص سائیدگی رامشاهده کنند.
عکسهای اشعه ایکس و اسکنهای مفاصل زانو بوضوح رشد بیشتر توده های استخوانی را نشان می دهد وغضروف اندکی شروع به نازک شدن می کند.
فضای بین استخوانها در حد طبیعی است ولی سطوح در تماس استخوانها و بافتها شروع به سفت شدن می کنند. بافت سخت شده استخوان را ضخیم تر و چگالتر می سازد. در عوض این امر منجر به ایجاد یک لایه نازک استخوانی در زیر غضروف در مفاصل می شود.
مبتلایان به آرتروز(استئوآرتریت) ممکن است علائمی همانند سفتی و خشکی یا در مفصل را در این مرحله تجربه کنند. در ناحیه اطراف زانو پس از نشستن طولانی مدت، احساس سفتی و ناراحتی بوجود می آید.
اگرچه ممکن است در این مرحله مقداری آسیب جزئی وجود داشته باشد ولی استخوانها روی هم سائیده و خراشیده نمی شوند. مایع سینوویال (synovial) هنوز در مفصل زانو وجود دارد و در کاهش اصطکاک و افزایش حرکت زانو کمک می کند.
مرحله 3- متوسط (moderate)
در طی این مرحله، آسیب وارده به غضروف پیشرفت کرده است. فاصله میان استخوانها باریکتر شده و افت غضروف در عکسهای اشعه ایکس قابل دیدن است. در مرحله 3 مبتلایان به آرتروز( استئو آرتریت) زانوممکن است در حین انجام فعالیتهای روزمره درد و ناراحتی را احساس کنند. دویدن، راه رفتن، زانو زدن و خم شدن ممکن است سبب احساس ناراحتی و ناخوشایندی گردد. همچنین این مرحله ازآرتروز( استئوآرتریت) ممکن است شروع تجربه التهابات مفصلی توسط مبتلایان باشد.
با پیشرفت آرتروز (استئو آرتریت)، نازک شدن و شکستن غضروف ادامه می یابد. استخوانها نیز با ضخیم تر شدن واکنش نشان می دهند و شروع به رشد به سمت بیرون و تشکیل توده ها استخوانی می کنند.
بافت پوشاننده مفصل ملتهب شده و ممکن است مایع بیشتری تولید کند که سبب افزایش تورم می شود. این پدیده عموماً به عنوان ” آب آوردن زانو” یا از نظر پزشکی سینویت (synovitis) شناخته می شود.
مرحله 4- شدید (severe)
این مرحله پیشرفته ترین مرحله آرتروز است. در این مرحله علائم آرتروز (استئو آرتریت) کاملاً واضح هستند. فضای بین استخوانها کمتر می شود که سبب شکستن و تخریب بیشتر غضروف می شود.
این تخریب پیشرفته، سبب سفتی مفصل و منجر به التهاب همیشگی و مایع کمتر در اطراف مفصل می شود. اصطکاک بیشتری در مفصل بوجود می آید و درد و ناراحتی بیشتری در هنگام حرکت احساس می شود.
عکسهای اشعه ایکس استخوان را روی استخوان نشان می دهد که به معنی وجود غضروف خیلی کمتر و یا تخریب کامل آن است.
توده های استخوانی بیشتری در سطح انتهایی استخوانها شکل می گیرد و مبتلایان غالباً درد شدیدی در انجام کارهای ساده ای همچون راه رفتن احساس می کنند. در موارد شدیدتر ممکن است به دلیل از بین رفتن نامتقارن غضروف، استخوانها تغییر شکل دهند و گوشه دار شوند.
آرتروز زانو چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص آرتروز زانو (استئو آرتریت زانو) همواره ساده نیست. همانطور که قبلاً گفته شد عکسبرداری اشعه ایکس همیشه عوارض آرتروز را در زانوها نشان نمی دهند.
پزشک معمولاً اطلاعات مربوط به سوابق پزشکی بیمار و همچنین خانواده اش را جمع آوری و یک معاینه بدنی کامل انجام می دهد. همچنین آزمایشات تشخیصی لازم را تجویز می کند.
از بیمار درخواست می شود که هر نوع علائم بیماری همانند زمان شروع درد را توضیح دهد. در حین معاینه فیزیکی، پزشک مفاصل را معاینه کرده و دامنه حرکتی آنها را امتحان می کند. پزشک معمولاً توجه دقیقی به نواحی حساس ، دردناک یا متورم می کند.
اسکنهای ام آر آی یا آزمایشات روی مایع مفصلی نیز ممکن است به منظور تشخیص نشانه های آرتروز (استئوآرتریت) انجام شوند. در بعضی موارد، آزمایش خون به منظور رد کردن احتمال سایر بیماریها نظیر نقرس و آرتریت روماتوئید لازم است.
درمانهای آرتروز زانو
درمان آرتروز (استئوآرتریت) با توجه به مرحله بیماری و سرعت پیشرفت آن متنوع است.
در طی مرحله 0، که زانو نرمال به نظر می رسد هیچگونه درمانی پیشنهاد نمی شود. اگر دردی در این مرحله وجود داشته باشد داروهای مسکن در دسترس توصیه می شود.
در طی مرحله 1، علائم ممکن است بین 6 تا 8 هفته به طول انجامند و سپس ناپدید شوند. در این مرحله غالباً پیروی از یک روند احتیاطی پیشنهاد می شود. استامینوفنها و دیگر مسکنهای بدون نسخه ممکن است برای کاهش درد پیشنهاد شوند. تمرینات ورزشی خاص ممکن است برای تقویت و تحرک پیشنهاد شوند.
این مرحله ممکن است قبل از رسیدن به مرحله سوم چندین ماه بطول انجامد. درمانهای کاهش درد و همچنین فیزیوتراپی درمانهای معمول در این مرحله هستند. یک بریس زانو (زانوبند) ممکن است در کاهش فشار وارده روی سطح مفصل کمک کند.
افراد مبتلا به آرتروز (استئوآرتریت) ممکن است برای کاهش درد زانو، مجبور به تغییر فعالیتهای روزانه شوند. کورتیزون و تزریقات روان ساز نیز ممکن است در کاهش درد موثر باشند.
آرتروز ممکن است در طی 3 تا 6 ماه پس از شروع به مراحل 3 و 4 برسند. در این مراحل غضروف کمی باقی مانده یا کاملاً تخریب شده است. عمل جراحی جایگزینی مفصل یا عمل جراحی مشابه احتمالاً آخرین روش درمانی خواهد بود.
چگونه از آرتروز زانو جلوگیری کنیم؟
آرتروز (استئو آرتریت) به عنوان سائیدگی مفاصل شناخته می شود. در گذشته تصور می شد که با بالا رفتن سن این بیماری غیر قابل اجتناب است. ولی امروزه آرتروز به عنوان جزئی از رند پیری شناخته نمی شود و عوامل مختلفی در بروز آن نقش دارند. بسیاری از این عوامل قابل تغییر یا جلوگیری بوده و خطر بروز آرتروز زانو را کاهش می دهند.
پرهیز از استفاده زیاده از حد از مفاصل و حفظ وزن مناسب نقش مهمی در جلوگیری از آرتروز زانو ایفا می کند. وزن اضافه فشار بیشتری به زانوها اعمال می کند. با گذشت زمان، این وزن اضافه باعث سریعتر سائیده شدن مفاصل می شود.
اگر مبتلایان قبل از رسیدن آرتروز به مراحل 3 یا 4 در پی دریافت درمان و کمک نباشند درمان آرتروز در این مراحل مشکل خواهد بود. در این مراحل آسیب وارده برگشت ناپذیر بوده و در اغلب موارد درمانهای قوی نظیر عمل جراحی تنها روش درمانی است.
علائم و سرعت پیشرفت آرتروز در افراد مختلف متفاوت است. با مشاهده هرگونه علائم آرتروز باید حتماً به پزشک مراجعه کرد تا آزمایشات و درمانهای لازم انجام شود.
