علت پای ضربدری یا ژنووالگوم و درمان آن

پای ضربدری یا ژنووالگوم نوعی تغییر شکل یا دفورمیتی در مفصل زانو است. در حالت طبیعی وقتی فردی ایستاده است بین زانو ها و قوزک های مچ پا هیچ فاصله ای وجود ندارد.

اما اگرزانو ها به هم چسبیده باشند ولی میان قوزک های مچ پاها فاصله وجود داشته باشد، این وضعیت را پای ضربدری می نامند.

در پای ضربدری ساق پا به طرف بیرون متمایل است.

پای ضربدری در سه درجه خفیف، متوسط و شدید دیده می شود.

ژنووالگوم یا پای ضربدری در میان کودکان شایع است. این عارضه با رسیدن کودک به سن رشد معمولاً تصحیح می شود.

یک بیمارستان کودکان درپنسیلوانیا گزارش داده که در حدود 99 درصد از موارد ژنووالگوم با رسیدن کودکان به سن 7 یا 8 سالگی اصلاح می شود.

تشخیص پای ضربدری یا ژنووالگوم چگونه است؟

برای تشخیص پای ضربدری پزشک موارد زیر را بررسی خواهد کرد.

نحوه ایستادن و راه رفتن
نا برابری طول پا
زاویه انحراف محور زانو
ساییدگی یکنواخت در کف کفش

در برخی موارد، ممکن است پزشک تصویر برداری با اشعه ایکس و یا اسکن و MIR را برای تشخیص دقیق تر تجویز کند.

علائم و نشانه های ژنووالگوم چیست؟

زانوی ضربدری اگر پس از دوران کودکی همچنان ادامه داشته باشد ممکن است علائم دیگری نیز به دنبال داشته باشد.

این علائم و نشانه ها عبارتند از:

سفتی مفاصل
زانو درد
لنگیدن در هنگام راه رفتن

همچنین رباط ها و عضلات تحت فشار ممکن است در باسن و یا پا درد ایجاد کند.

اگر فقط یکی از زانوها وضعیت ضربدری داشته باشد ممکن است ایستادن افراد نامتعادل باشد.

علل ایجاد زانوی ضربدری

زانوی ضربدری همچنین ممکن است در مراحل بعدی زندگی و به علل زیر ایجاد شود.

آسیب یا عفونت زانو یا پا
ناهنجاری استخوان مانند نرمی استخوان به علت کمبود شدید ویتامین D و کلسیم
سایر بیماری های استخوان
چاقی. اضافه وزن فشار اضافی بر روی زانو ایجاد می کند.
آرتریت مفصل زانو

چاقی و اضافه وزن عارضه ژنووالگوم را شدید ترمی کند. به گزارش مجله ارتوپدی کودکان، 71 درصد از کودکان مبتلا به ژنووالگوم اضافه وزن دارند.

پیشگیری از پای ضربدری

با اقدامات درمانی و ورزش ممکن نیست از پای ضربدری پیشگیری کرد. اما می توان اثرات آن را به حداقل رساند.

درمان غیر تهاجمی و ورزش گزینه های موفقی برای جایگزین شدن به جای عمل جراحی هستند.

ژنووالگوم چگونه درمان می شود؟

روش درمان ژنووالگوم با توجه به علت و شدت علائم تعیین می شود.

اگر نرمی استخوان علت وضعیت زانوی ضربدری باشد، پزشک معالج شما احتمالاً با تجویز ویتامین D و مکمل کلسیم برای کمک به بازگرداندن سطح عادی ویتامین D و کلسیم شما را درمان می کند.
گاهی نیز تجویزنسخه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ناپروکسن در پروسه درمان مؤثر واقع می شود.
فشار اضافه شده بر روی زانو به علت چاقی وضعیت فرد مبتلا به ژنووالگوم را تشدید می کند. اگر اضافه وزن دارید، با پزشک خود در مورد یک برنامه کاهش وزن سالم مشورت کنید و هرچه زودتر رژیم غذایی جدید خود را شروع کنید.
ورزش کردن برای بیشتر افراد مبتلا به ژنووالگوم می تواند به تراز و ثبات زانو کمک کند. پزشک یا درمانگر فیزیکی پس از بررسی راه رفتن بیمار می تواند تمرین ها و حرکاتی برای تقویت عضلات پا و ران بیمار به او آموزش بدهد. کشش های خاص نیز ممکن است در کاهش علائم مؤثرباشد.
تمرینات تقویتی ساده پا را می شود در حالت نشسته و یا دراز کشیده انجام داد. همچنان که با انجام تمرینات ورزشی وضعیت بیمار پیشرفت می کند، اضافه کردن وزن به پا در درمان مؤثر است.

اگر طول پاهای بیمار به علت ژنووالگوم نا برابر باشد با قرار دادن پاشنه غیبی در کفش سمت کوتاهتر می توانید طول پای خود را برابر کنید. این کار به راه رفتن صحیح کمک می کند. همچنین ممکن است درد ساق پا را کاهش دهد.
در مورد کودکان مبتلا به ژنووالگوم که بیماری آنها با بالا رفتن سن درمان نمی شود، استفاده از بریس یا آتل ممکن است به رشد استخوان کمک کند.

چه زمانی عمل جراحی برای پای ضربدری توصیه می شود؟

هنگامی که ژنووالگوم شدید باشد، یا زمانی که ورزش برای از بین بردن درد و ایجاد ثبات زانو ی بیمار کافی نیست، ممکن است پزشک عمل جراحی را توصیه کند.

عمل جراحی برای افراد جوان تر شامل قرار دادن یک صفحه فلزی کوچک در زانو است که می تواند به رشد صحیح استخوان در آینده کمک کند.

این روش جراحی عمل کوچکی است و نام آن جراحی هدایت رشد است. زمانی که رشد استخوان اصلاح شود این صفحه برداشته خواهد شد.

جراحی بزرگسالان ممکن است شامل استئوتومی باشد. این عمل جراحی با استفاده از صفحات فلزی دائمی برای حفظ تراز استخوان وسط انجام می شود.

این عمل استخوان های پا و زانو را تنظیم می کند. جراحی تعویض زانو گزینه ای برای افراد مسن است.

گروه پزشکی شایگان مهر

کاملترین مرجع اطلاع رسانی فیزیوتراپی و توانبخشی به زبان فارسی

برای تماس با پزشکان کلینک توانبخشی و فیزیوتراپی شایگان مهر اینجا کلیک کنید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه های مختلف پزشکی و یافتن پاسخ سؤالات خود علاوه بر سایت تخصصی گروه پزشکان شایگان مهرمی توانید با سایر سایت های ما نیز تماس بگیرید.

علت پای ضربدری یا ژنووالگوم و درمان آن