پای پرانتزی چیست؟
زانو پرانتزی یا پای پرانتزی (به انگلیسی: Genu Varum) وضعیتی است که در آن پاهای فرد به شکل کمان یا پرانتز دیده می شود ، به این معنی که زانو ها حتی در هنگامی که قوزک های پا کنار هم قرار می گیرند، از هم فاصله دارند. پای پرانتزی همچنین با نام ژنو واروم مادرزادی نیز شناخته می شود.
پای پرانتزی گاهی اوقات می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای مانند بیماری بلانت یا راشیتیسم باشد و ممکن است منجر به آرتروز در زانو ها و مفصل ران (هیپ) شود. گزینه های درمانی پای پرانتزی شامل زانو بند طبی یا بریس ، کست یا جراحی برای اصلاح این ناهنجاری های استخوانی است.
این وضعیت معمولا در نوزادان به دلیل موقعیت جمع شده در رحم، نسبتاً شایع است. به طور معمول ، هیچ درمانی برای نوزادان نیاز نیست. پاهای کودک هنگامی که شروع به راه رفتن می کند ، معمولاً بین 12 تا 18 ماهگی شروع به صاف شدن می کند. در بیشتر موارد ، پیامدهای دائمی و ماندگاری وجود ندارد. اما اگر فرزند تان بیش از 2 سال به این وضعیت دچار بود ، باید به منظور درمان به پزشک مراجعه کنید.
این مطلب را تا انتها مطالعه کنید تا اطلاعات بیشتری در مورد دلایل بروز پای پرانتزی و درمان آن کسب کنید.
علل پای پرانتزی
بیماری بلانت
در بیماری بلانت که به آن تیبیا ورا نیز گفته می شود ، درشت نی کودک به طور غیر طبیعی رشد می کند و در زیر زانو خم می شود. هرچه کودک شما بیشتر شروع به راه رفتن کند ، کج شدن پاها بدتر می شود.
این وضعیت ممکن است از همان اوایل خردسالی ظاهر شود ، اما در برخی موارد ممکن است علائم تا زمان رسیدن کودک به سنین بزرگسالی قابل احراز نباشد. با گذشت زمان ، پای پرانتزی می توانند منجر به مشکلات مفصلی در زانو شود.
بیماری بلانت در زنان ، نژاد های آمریکایی آفریقایی تبار و کودکانی که به چاقی مبتلا هستند، بیشتر دیده می شود. کودکانی که زود شروع به راه رفتن می کنند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. کودک معمولاً باید بین 11 تا 14 ماهگی شروع به راه رفتن کند.
راشیتیسم
راشیتیسم وضعیتی است که ناشی از کمبود طولانی مدت ویتامین D است. این وضعیت ، استخوان ها را نرم و ضعیف می کند و منجر به پرانتزی شدن پاها می شود.
بیماری پاژه استخوان
این بیماری متابولیک بر نحوه تجزیه و بازسازی استخوان های شما تأثیر منفی می گذارد. در نتیجه ، استخوان ها خود را دوباره بازسازی نمی کنند، زیرا آن چنان که باید قوی نیستند. با گذشت زمان ، این بیماری می تواند منجر به پرانتزی شدن پاها و سایر مشکلات مفصلی شود.
بیماری پاژه در افراد مسن شایع تر است و با تشخیص و درمان زود هنگام می توان آن را با موفقیت مدیریت کرد.
کوتاه قامتی (کوتولگی)
شایع ترین شکل کوتاه قامتی ، یک اختلال ژنتیکی است که به آکندروپلازی معروف است. این بیماری یک اختلال رشد در استخوان است که می تواند به مرور زمان منجر به پای پرانتزی شود.
سایر علل
پای پرانتزی همچنین می تواند نتیجه ای از موارد زیر باشد:
- شکستگی های استخوانی که به درستی بهبود نیافته اند
- رشد غیر طبیعی استخوان ها یا دیسپلازی استخوان
- مسمومیت ناشی از سرب
- مسمومیت با فلوراید
مشخصات پای پرانتزی
این یک وضعیت بسیار قابل تشخیص است. هنگامی که روی پا بایستید و قوزک های پای تان را به هم نزدیک کنید ، زانوهای تان یکدیگر را لمس نخواهند کرد. پای پرانتزی از حیث ظاهری متقارن به نظر می رسد.
در كودكان ، اغلب موارد پای پرانتزی از سنین 12 تا 18 ماهگی رو به بهبود می گذارند. چنانچه پا های فرزند تان بعد از 2 سالگی همچنان در این وضعیت باقی بود یا اگر وضعیت بدتر شد ، باید با پزشک فرزند خود مشورت کنید.
تشخیص پای پرانتزی خفیف | تشخیص پای پرانتزی در بزرگسالان
پای پرانتزی به راحتی قابل تشخیص است ، اما پزشک شما می تواند در تعیین درجات پای پرانتزی یا این که این وضعیت تا چه حد شدید است یا چنانچه ناشی از یک بیماری زمینه ای است، به شما کمک کند.
در حین مراجعه پزشک به احتمال زیاد پاهای شما را معاینه کرده و راه رفتن تان را مشاهده و بررسی می کند.
پزشک ممکن است جهت بررسی هرگونه ناهنجاری استخوانی در پاها و زانو ها ، یک پرتونگاری یا آزمایشات تصویربرداری دیگری تجویز کند. پزشک همچنین ممکن است برای کمک به تعیین این که آیا پاهای پرانتزی شما ناشی از بیماری دیگری مانند راشیتیسم یا بیماری پاژه است ، دستور انجام آزمایش خون دهد.
درمان پای پرانتزی در بزرگسالان بدون جراحی
معمولاً درمان برای نوزادان و کودکان نوپا توصیه نمی شود ، مگر این که وجود یک بیماری زمینه ای تشخیص داده شود. در صورت شدیدتر شدن یا بدتر شدن بیماری ، یا در صورت تشخیص بیماری همزمان دیگری ، ممکن است درمان توصیه شود. گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:
- کفش مخصوص
- زانو بند طبی
- کست
- جراحی برای اصلاح ناهنجاری های استخوانی
- درمان بیماری ها یا شرایطی که منجر به پای پرانتزی شده اند
فیزیوتراپی زانو پرانتزی
برای خارج ساختن زانو ها از حالت پرانتزی باید زانوهای خود را به یکدیگر نزدیک کنید ، که به آن ادوکسیون (adduction) گفته می شود. همچنین باید زانوهای خود را به عقب بپیچید که به آن نیز چرخش داخلی گفته می شود.
برخی از افراد دارای مفاصل رانی هستند که به گونه ای ساختار یافته که پاها را به سمت طرفین سوق می دهد و همین امر اصلاح این مشکل را حتی سخت تر می کند.
خوشبختانه پای پرانتزی نیز ماننده بسیاری از ناهنجاری های استخوانی دیگر قابل درمان است. یکی از بهترین و کارآمدترین روش های درمان غیر جراحی این وضعیت، فیزیوتراپی است.
فیزیوتراپی (PT) روش مراقبتی است که با هدف کاهش درد و کمک به شما در بهبود عملکرد ، حرکت و زندگی بهتر انجام می شود. همه افراد در هر گروه سنی می توانند فیزیوتراپی دریافت کنند. فیزیوتراپیست ها با توجه به نیازهای شما درمان مناسب برای پای پرانتزی را پیشنهاد می کنند. آنها ممکن است علائم شما را با روش های عملی مفید، طی یک فرایند دستی (hands-on) بهبود بخشند. همچنین ممکن است به شما تمرینات ویژه ای بیاموزند تا به شما در حرکت و عملکرد بهتر زانو کمک کنند.
درمانگر تان پیشرفت شما را رصد خواهد کرد و در صورت لزوم، درمان های بعدی شما را تنظیم می کند.
در بین جلسات می توانید حرکات اصلاحی پای پرانتزی را در خانه انجام دهید که درمانگر به شما آموزش می دهد. این به شما کمک می کند که طبق برنامه پیش بروید و وضعیت پاهای خود را نیز بهبود بخشید.
برخی از حرکات اصلاحی پای پرانتزی که فیزیوتراپیست به شما آموزش می دهد در ذیل آمده است:
تمرین لمس انگشت پا با فوم غلتکی
در حالی که یک غلتک فوم بین پاهای خود قرار داده اید ، همزمان نوک انگشتان پای تان را لمس کنید. این به شما کمک می کند ادوکسیون در شما فعال شود که به کشیده شدن زانو به سمت داخل می انجامد.
نحوه انجام: یک فوم غلتکی یا حوله رول شده را بین زانوها قرار دهید. با فاصله چند سانتی متری پاها از یکدیگر بایستید. غلتک یا حوله را بین پاهای خود فشار دهید ، زانوهای خود را صاف نگه دارید و خم شوید تا انگشتان پا را لمس کنید. تا جایی که می توانید پایین بروید ، سپس برگردید و دستان خود را بالا ببرید. این تمرین را 10 بار تکرار کنید.
اسکوات روی انگشت پا
این تمرین را جهت استفاده از عضلات موجود در قسمت داخلی ران خود بیشتر از عضلات موجود در قسمت خارجی برای اسکوات زدن به کار برید. این تمرین کمک می کند تا ماهیچه هایی که زانوهای شما را به سمت مرکز می کشند ، تقویت شوند.
نحوه انجام: با فاصله 7 سانتی متری پاها از یکدیگر بایستید. انگشتان پا را به سمت یکدیگر بچرخانید تا حدی که انگشتان بزرگ پای تان یکدیگر را لمس کنند. سپس ، تا آنجا که می توانید اسکوات بزنید و همزمان دستان خود را با سمت جلو صاف کنید تا تعادل تان حفظ شود. تا آنجا که احساس راحتی کنید ، می توانید اسکوات بزنید ، اما اگر به اندازه معمول نتوانستید پایین بیایید ، نگران نشوید. طبیعی است که دامنه حرکت شما در این تمرین محدود باشد.
چرخش داخلی مفصل ران حین به پهلو خوابیدن
از این تمرین برای مورد هدف قرار دادن عضلاتی که پای شما را می چرخانند استفاده کنید. این تمرین همچنین می تواند زانوهای شما را به جلو هدایت کند.
نحوه انجام: به پهلو دراز بکشید ، پاها را روی یکدیگر قرار دهید و زانوها در تا زاویه 90 درجه خم کنید. بدن تان باید از سر تا زانو در یک خط مستقیم قرار داشته باشد و پاهای تان باید پشت تان قرار بگیرند. زانوها را به یکدیگر بچسبانید و کل پای پای خود را از بالا تا پایین بلند کنید و سپس پای فوقانی خود را به داخل بچرخانید.
آن را در حالی که هر دو زانو خم شده است ، تا حدی که امکان دارد بالا ببرید. سپس آن را به آرامی پایین بیاورید. این تمرین را 10 بار روی هر یک از پاها تکرار کنید. برای اعمال مقاومت بیشتر می توانید یک باند مقاومت مینیاتوری نیز استفاده کنید.
حرکت کششی شکل چهار
این حرکت کششی که شبیه عدد چار انگلیسی است ، مخصوص ماهیچه های سرینی به آرام شدن عضلات قدرتمند مفصل ران تان کمک می کند تا زانوهای تان کمی به داخل سوق پیدا کنند و حالت پرانتزی برطرف شود.
نحوه انجام: در حالی که زانوهای تان خم و کف پای تان روی زمین است، به پشت دراز بکشید. قسمت بیرونی مچ پای راست خود را روی زانوی سمت چپ خود قرار دهید.
دست راست خود را از شکاف بین زانوی چپ و راست خود دراز کنید تا جلوی ساق پای سمت چپ خود را بگیرید. دست چپ خود را زیر پای راست خود بگیرید و جلوی ساق پای سمت چپ خود را نیز با همان دست بگیرید.
به عقب تکیه داده و زانوی چپ خود را به سمت قفسه سینه بغل کنید ، به گونه ای که ماهیچه های سرینی تان کاملا کشیده شوند. 30 ثانیه این وضعیت را نگه دارید و سپس رها کنید. این کار را بر روی سمت دیگر نیز انجام دهید.
آیا می توان از بروز پای پرانتزی پیشگری کرد؟
هیچ گونه روش پیشگیری شناخته شده ای برای پای پرانتزی وجود ندارد. در بعضی موارد ، ممکن است بتوانید از شرایط خاصی که منجر به حصول پای پرانتزی می شود ، جلوگیری کنید.
به عنوان مثال ، با اطمینان از این که کودک تان از طریق رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض آفتاب ، ویتامین D کافی دریافت می کند ، می توانید از بروز این وضعیت جلوگیری کنید. نحوه دریافت و تامین مطمئن و بی خطر ویتامین D از نور خورشید را بیاموزید.
اگر فرزند تان بعد از سن 2 سالگی همچنان دارای پاهای پرانتزی است ، با پزشک فرزند خود مشورت کنید.
تشخیص زود هنگام و شناسایی پای پرانتزی به شما و فرزند تان کمک می کند تا این وضعیت را بهتر مدیریت کنید.
آرتروز ، اصلی ترین اثر طولانی مدت پای پرانتزی محسوب می شود و می تواند به شدت ناتوان کننده باشد. هنگامی که این وضعیت شدید باشد ، به دلیل فشارهای غیرطبیعی وارد شده ، می تواند بر روی زانوها ، پا ، مچ پا و مفاصل ران تأثیر بگذارد.
اگر فرد در سنین پایین به تعویض کامل زانو نیاز داشته باشد ، در صورت بالا رفتن سن ، احتمالاً باید تجدید نظر انجام شود. انجام آرتروپلاستی (تعویض مفصل یا مفصل سازی با ایجاد یک مفصل مصنوعی یا تغییر شکل دادن مفصل) کامل زانو در چنین افرادی ممکن است به دلیل جراحی هایی که قبلاً انجام داده اند و به دلیل هماهنگی غیر طبیعی استخوان ها دشوار باشد.
اگر در مورد اینکه فیزیوتراپی زانو پرانتزی چطور می تواند به شما یا یکی از عزیزان تان کمک کند ، سؤالی دارید ، لطفاً از طریق این لینک آن را مطرح سازید.
کاربر عزیز، امیدواریم این اطلاعات توانسته باشد به شما در درمان بیماری تان کمک کرده باشد و هر چه زود تر، مجددا سلامتی خود را به دست آورید.
شاد و تندرست باشید.
تحقیق و ترجمه: مینو زرفش
منابع:
